นักธรรมและธรรมศึกษา: วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรีย้อนหลัง

แสดงบทความที่มีป้ายกำกับ วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรีย้อนหลัง แสดงบทความทั้งหมด

วันจันทร์ที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2564

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

๑.

๑.๑

พุทธบัญญัติ มูลบัญญัติ อนุบัญญัติ คืออะไร ?

๑.๒

อกรณียกิจคืออะไร ? มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๑.

๑.๑

พุทธบัญญัติ คือข้อที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งไว้เป็นบทบังคับให้ภิกษุประพฤติ

มูลบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติไว้เดิม

อนุบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติเพิ่มเติมภายหลัง

๑.๒

อกรณียกิจ คือกิจที่บรรพชิตไม่ควรทำ มี ๔ อย่างคือ

เสพเมถุน ๑

ลักของเขา ๑

ฆ่าสัตว์ ๑

พูดอวดคุณพิเศษที่ไม่มีในตน ๑

๒.

๒.๑

คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่าอย่างไร ?

๒.๒

อาบัติมีโทษกี่สถาน ? อะไรบ้าง ?

๒.

๒.๑

หมายความว่า ต้องโทษคือมีความผิดฐานละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม

๒.๒

มี ๓ สถานคือ

อย่างหนัก

อย่างกลาง

อย่างเบา

๓.

๓.๑

ท่านเปรียบพระวินัยเหมือนด้ายร้อยดอกไม้ หมายความว่าอย่างไร ?

๓.๒

ภิกษุรักษาพระวินัยดีแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อย่างไร ?

๓.

๓.๑

หมายความว่า ด้ายร้อยดอกไม้ควบคุมดอกไม้ไว้ไม่ให้กระจัดกระจายฉันใด พระวินัยย่อมรักษาสงฆ์ให้ตั้งอยู่เป็นอันดีฉันนั้น

๓.๒

ย่อมได้อานิสงส์ คือไม่ต้องเดือดร้อนใจ ได้รับความแช่มชื่นว่า ได้ประพฤติดีงาม จะเข้าหมู่ภิกษุผู้มีศีลก็องอาจไม่สะทกสะท้าน

๔.

๔.๑

อาบัติที่เป็นโลกวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

๔.๒

อาบัติที่เป็นปัณณัตติวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

๔.

๔.๑

หมายความว่า อาบัติที่มีโทษซึ่งภิกษุทำเป็นความผิดความเสีย

คนสามัญทำ ก็เป็นความผิดความเสียเหมือนกัน เช่น ทำโจรกรรม เป็นต้น

๔.๒

หมายความว่า อาบัติที่มีโทษเฉพาะภิกษุทำ แต่คนสามัญทำไม่เป็นความผิดความเสีย เช่น ขุดดิน เป็นต้น

๕.

๕.๑

ภิกษุฆ่าสัตว์ให้ตายเป็นอาบัติอะไร ?

๕.๒

ภิกษุพยายามจะฆ่าตนเองเป็นอาบัติอะไร ?

๕.

๕.๑

ถ้าเป็นสัตว์มนุษย์ เป็นอาบัติปาราชิก

สัตว์ที่เรียกว่าอมนุษย์ เช่นยักษ์ เปรต และดิรัจฉานมีฤทธิ์จำแลงกายเป็นมนุษย์ได้ เป็นอาบัติถุลลัจจัย ดิรัจฉานทั่วไป เป็นอาบัติปาจิตตีย์

๕.๒

เป็นอาบัติทุกกฏ

๖.

๖.๑

พูดอย่างไรเรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม ?

๖.๒

ภิกษุพูดอวดอุตตริมนุสสธรรมซึ่งไม่มีจริงในตน เมื่อคนอื่นฟังแล้วเข้าใจแต่ไม่เชื่อ ภิกษุนี้จะต้องอาบัติอะไร ?

๖.

๖.๑

พูดอวดคุณพิเศษอันยิ่งของมนุษย์ เช่น ฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ มรรค ผล นิพพาน เรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม

๖.๒

ต้องอาบัติปาราชิก

๗.

๗.๑

จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ อเตกิจฉา อจิตตกะ

๗.๒

คำว่า มาตุคาม (หญิง) ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒, ๓, ๔, ต่างกันอย่างไร ?

๗.

๗.๑

อเตกิจฉา อาบัติที่แก้ไขไม่ได้

อจิตตกะ อาบัติที่ไม่จงใจ

๗.๒

มาตุคาม ในสิกขาบทที่ ๒ หมายถึง หญิงมนุษย์โดยที่สุดเกิดในวันนั้น

มาตุคาม ในสิกขาบทที่ ๓, ๔ หมายถึง หญิงผู้รู้เดียงสา

๘.

๘.๑

คำว่า นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่าอย่างไร ?

๘.๒

ปาจิตตีย์แบ่งเป็น นิสสัคคิยปาจิตตีย์ และสุทธิกปาจิตตีย์ เพราะเหตุไร ?

๘.

๘.๑

หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ที่จำต้องสละสิ่งของ

๘.๒

เพราะว่านิสสัคคิยปาจิตตีย์นั้น จำต้องเสียสละวัตถุอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นเสียก่อน จึงแสดงอาบัติได้ ส่วนสุทธิกปาจิตตีย์นั้น ภิกษุพึงแสดงอาบัติได้เลย ไม่มีวัตถุใด ๆ ที่จำต้องสละ

๙.

๙.๑

ภิกษุนำ เตียง ตั่ง ฟูก เก้าอี้ ของสงฆ์ ไปใช้ในที่แจ้งแล้ว ครั้นหลีกไปจากที่นั้น ไม่เก็บหรือไม่มอบหมายให้ผู้อื่นเก็บให้เรียบร้อย ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๙.๒

ภิกษุเข้าบ้านในเวลาวิกาล โดยไม่บอกลาภิกษุอื่นในวัด ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๙.

๙.๑

ต้องอาบัติปาจิตตีย์

๙.๒

ต้องอาบัติปาจิตตีย์ เว้นไว้แต่มีกิจรีบด่วน

๑๐.

๑๐.๑

เสขิยวัตรคืออะไร ? มีกี่สิกขาบท ?

๑๐.๒

ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียม ต้องอาบัติอะไร ?

๑๐.

๑๐.๑

คือวัตรหรือธรรมเนียมที่ควรศึกษา , มี ๗๕ สิกขาบท

๑๐.๒

ต้องอาบัติทุกกฏ

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

๑. ๑.๑ พระวินัย คืออะไร ?

๑.๒ สิกขา ๓ เมื่อศึกษาแล้วจะได้ประโยชน์อย่างไร ?

๑. ๑.๑ คือพระพุทธบัญญัติและอภิสมาจาร ฯ

๑.๒ ย่อมได้ประโยชน์ดังนี้ ศึกษาเรื่องศีล ทำให้เป็นผู้มีกาย วาจาเรียบร้อย ศึกษา

เรื่องสมาธิทำให้ใจสงบมั่นคง ไม่ฟุ้งซ่าน ศึกษาเรื่องปัญญา ทำให้รอบรู้ในกอง

สังขาร ฯ

๒. ๒.๑ สิกขากับสิกขาบทต่างกันอย่างไร ?

๒.๒ สิกขาบทที่มาในพระปาฏิโมกข์มีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๒. ๒.๑ สิกขา คือข้อที่ภิกษุต้องศึกษา

สิกขาบท คือพระบัญญัติมาตราหนึ่งๆ เป็นสิกขาบทอันหนึ่งๆ ฯ

๒.๒ มี ๒๒๗ ฯ

คือปาราชิก ๔ สังฆาทิเสส ๑๓ อนิยต ๒ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐

ปาจิตตีย์ ๙๒ ปาฏิเทสนียะ ๔ เสขิยะ ๗๕ อธิกรณสมถะ ๗

รวมเป็น ๒๒๗ ฯ

๓. ๓.๑ คำต่อไปนี้มีความหมายอย่างไร ?

ก) อาทิกัมมิกะ

ข) อเตกิจฉา

๓.๒ อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติมีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๓. ๓.๑ ก) ภิกษุผู้ก่อเหตุให้ทรงบัญญัติสิกขาบทขึ้น ฯ

ข) อาบัติที่แก้ไขไม่ได้ ฯ

๓.๒ มี ๖ อย่าง คือ

๑. ต้องด้วยไม่ละอาย

๒. ต้องด้วยไม่รู้ว่า สิ่งนี้จะเป็นอาบัติ

๓. ต้องด้วยสงสัยแล้วขืนทำลง

๔. ต้องด้วยสำคัญว่าควรในของที่ไม่ควร

๕. ต้องด้วยสำคัญว่าไม่ควรในของที่ควร

๖. ต้องด้วยลืมสติ ฯ

๔. ๔.๑ คำว่า "ไถยจิต" หมายถึงอะไร ?

๔.๒ ในอทินนาทานสิกขาบท กำหนดราคาทรัพย์เป็นวัตถุแห่งอาบัติไว้อย่างไรบ้าง ?

๔. ๔.๑ หมายถึงจิตคิดจะลัก คือจิตคิดถือเอาของที่เจ้าของไม่ให้ด้วยอาการแห่งขโมย ฯ

๔.๒ กำหนดไว้อย่างนี้

ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๕ มาสก ขึ้นไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติปาราชิก

ทรัพย์มีราคาต่ำกว่า ๕ มาสก แต่สูงกว่า ๑ มาสก เป็นวัตถุแห่งอาบัติถุลลัจจัย

ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๑ มาสก ลงไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฏ ฯ

๕. ๕.๑ สังหาริมทรัพย์ และอสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์เช่นไร ?

๕.๒ การถือเอาทรัพย์ทั้ง ๒ อย่างนั้น กำหนดว่าถึงที่สุดไว้อย่างไร ?

๕. ๕.๑ สังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ได้ ทั้งที่มีวิญญาณและไม่มี

วิญญาณ เช่นสัตว์และเงินทองเป็นต้น ฯ ส่วนอสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์

หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ไม่ได้ โดยตรงได้แก่ที่ดิน โดยอ้อมนับของที่ติดเนื่องอยู่

กับที่นั้นด้วย เช่น ต้นไม้และเรือนเป็นต้น ฯ

๕.๒ สังหาริมทรัพย์ กำหนดว่าถึงที่สุดด้วยทำให้เคลื่อนจากฐาน ฯ

อสังหาริมทรัพย์ กำหนดว่าถึงที่สุดด้วยขาดกรรมสิทธิ์แห่งเจ้าของ ฯ

๖. ๖.๑ ปาราชิก ๔ สิกขาบทไหนที่ภิกษุใช้ให้เขาทำก็ต้องอาบัติถึงที่สุด ?

๖.๒ สังฆาทิเสส ๑๓ สิกขาบทไหนบ้างต้องอาบัติตั้งแต่แรกทำ ? มีชื่อเรียกอย่างไร ?

๖. ๖.๑ สิกขาบทที่ ๒ และสิกขาบทที่ ๓ ฯ

๖.๒ สิกขาบทที่ ๑ ถึงที่ ๙ ฯ เรียกว่า ปฐมาปัตติกะ ฯ

๗. ๗.๑ ภิกษุมีความกำหนัด จับต้องกะเทย บุรุษ และสัตว์ดิรัจฉานตัวผู้ เป็นอาบัติ

อะไร ?

๗.๒ อาบัติไม่มีมูล กำหนดโดยอาการอย่างไร ? โจทด้วยอาบัติไม่มีมูลเป็นอาบัติ

อะไร ?

๗. ๗.๑ จับต้อง กะเทย เป็นอาบัติถุลลัจจัย บุรุษ เป็นอาบัติทุกกฏ สัตว์ดิรัจฉานตัวผู้

เป็นอาบัติทุกกฏ ฯ

๗.๒ กำหนดโดยอาการ ๓ คือ ไม่ได้เห็นเอง ๑ ไม่ได้ยิน ๑ ไม่ได้รังเกียจ ๑ ว่า

ภิกษุนั้นต้องอาบัติชื่อนั้น ฯ โจทด้วยอาบัติปาราชิกต้องสังฆาทิเสส โจทด้วย

อาบัติสังฆาทิเสสต้องปาจิตตีย์ โจทด้วยอาบัติอื่นจากนี้ต้องปาจิตตีย์

ในมุสาวาทสิกขาบท ฯ

๘. ๘.๑ ผ้าจีวรที่ทรงอนุญาตให้ใช้ได้ทำด้วยวัตถุกี่ชนิด ? อะไรบ้าง ?

๘.๒ จีวร ผ้านิสีทนะ อังสะ ผ้าเช็ดหน้า ย่ามผ้า เมื่อจะใช้สอย อย่างไหนควรพินทุ

อย่างไหนไม่ควร ? เพราะเหตุใด ?

๘. ๘.๑ ๖ ชนิด คือ

๑. ทำด้วยเปลือกไม้ เช่น ผ้าลินิน

๒. ทำด้วยฝ้าย คือ ผ้าสามัญ

๓. ทำด้วยไหม คือ ผ้าแพร

๔. ทำด้วยขนสัตว์ เช่น ผ้าสักหลาด

๕. ทำด้วยเปลือกไม้ เช่น ผ้าป่าน (สาณะ)

๖. ทำด้วยสัมภาระเจือกัน ฯ

๘.๒ จีวร และอังสะ ควรพินทุ เพราะใช้ห่ม

ผ้านิสีทนะ ผ้าเช็ดหน้า และย่ามผ้า ไม่ต้องพินทุ เพราะไม่ได้ใช้นุ่งห่ม ฯ

๙. ๙.๑ ภิกษุพูดปดต้องอาบัตินั้นทราบแล้ว แต่ถ้าพูดเรื่องจริง จะต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๙.๒ ปฏิสสวะทุกกฏ คืออะไร ?

๙. ๙.๑ ต้องอาบัติเหมือนกันคือ บอกอุตตริมนุสสธรรมที่มีจริงแก่อนุปสัมบัน ต้อง

อาบัติปาจิตตีย์ ตามสิกขาบทที่ ๘ แห่งมุสาวาทวรรค บอกอาบัติชั่วหยาบของ

ภิกษุแก่อนุปสัมบัน เว้นไว้แต่ได้รับสมมติ ต้องอาบัติปาจิตตีย์ตามสิกขาบทที่

๙ แห่งมุสาวาทวรรค ฯ

๙.๒ คืออาบัติทุกกฏที่เกิดจากการรับคำด้วยจิตบริสุทธิ์ แต่ภายหลังไม่ได้ทำตามคำ

ที่รับปากไว้ ฯ

๑๐. ๑๐.๑ การนุ่งเป็นปริมณฑล คือการนุ่งอย่างไร ?

๑๐.๒ เสขิยวัตรว่าด้วยการรับบิณฑบาตมีหลายข้อ จงระบุมาเพียง ๒ ข้อ

๑๐. ๑๐.๑ คือนุ่งเบื้องบนปิดสะดือ แต่ไม่ถึงกระโจมอก เบื้องล่างปิดหัวเข่าทั้ง ๒ ลงมา

เพียงครึ่งแข้ง ไม่ถึงกรอมข้อเท้า ฯ

๑๐.๒ (เลือกตอบเพียง ๒ ข้อ)

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับบิณฑบาตโดยเคารพ

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เมื่อรับบิณฑบาต เราจักแลดูแต่ในบาตร

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับแกงพอสมควรแก่ข้าวสุก

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับบิณฑบาตแต่พอเสมอขอบปากบาตร ฯ

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2546

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

พ.ศ. ๒๕๔๖

๑.

๑.๑

ข้อความว่า “ พระศาสดาทรงตั้งอยู่ในที่เป็นพระธรรมราชาผู้ปกครอง ” หมายความว่าอย่างไร ?

๑.๒

พระบัญญัติที่ทรงตั้งไว้เดิมเรียกว่าอะไร ?

๑.

๑.๑

หมายความว่า ทรงตั้งพระพุทธบัญญัติเพื่อป้องกันความประพฤติเสียหาย และวางโทษแก่ผู้ล่วงละเมิด ด้วยปรับอาบัติหนักบ้าง เบาบ้าง อย่างเดียวกับพระเจ้าแผ่นดินทรงตราพระราชบัญญัติ ฯ

๑.๒

เรียกว่า มูลบัญญัติ ฯ

๒.

๒.๑

การปลงชีวิตอย่างไร ต้องอาบัติถุลลัจจัย ?

๒.๒

“ภิกษุว่ายากสอนยาก ภิกษุอื่นห้ามไม่ฟัง สงฆ์สวดกรรมเพื่อจะให้ละข้อ

ที่ประพฤตินั้น ถ้าไม่ละต้องสังฆาทิเสส” คือสิกขาบทที่เท่าไร ทรงบัญญัติเพื่อประสงค์ใด ?

๒.

๒.๑

การปลงชีวิตมนุษย์แต่ไม่สำเร็จ คือไม่ตาย เป็นแค่บาดเจ็บ ๑

ปลงชีวิตอมนุษย์ มียักษ์ เปรต เป็นต้น ๑ ฯ

๒.๒

สิกขาบทที่ ๑๒ แห่งสังฆาทิเสส เพื่อป้องกันไม่ไห้ภิกษุดื้อด้าน ฯ

๓.

๓.๑

คำว่า “ภิกษุประทุษร้ายตระกูล” ในสิกขาบทที่ ๑๓ แห่งสังฆาทิเสส หมายถึงการทำอย่างไร ?

๓.๒

สังฆาทิเสส ๑๓ สิกขาบท ที่ชื่อว่า ยาวตติยกะ หมายความว่าอย่างไร ?

๓.

๓.๑

หมายถึงการที่ภิกษุประจบคฤหัสถ์ ยอมตนให้เขาใช้สอย เช่นเดินส่งข่าว

ให้เขาเป็นต้น หรือ ด้วยการเอาเปรียบโดยเชิงให้สิ่งเล็กน้อยด้วยหวัง

ได้มาก ฯ

๓.๒

ที่ชื่อว่า ยาวตติยกะ เพราะให้ต้องอาบัติต่อเมื่อสงฆ์ประกาศห้ามครบ

๓ ครั้ง ฯ

๔.

๔.๑

คำว่า “ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ” หมายความว่าอย่างไร ?

๔.๒

ภิกษุต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์แล้ว ทำอย่างไรจึงจะพ้น ?

๔.

๔.๑

หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ ที่จำต้องสละสิ่งของ ฯ

๔.๒

ภิกษุต้องสละสิ่งของอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นก่อน แล้วแสดงอาบัติ

จึงพ้นจากอาบัตินั้นได้ ฯ

๕.

๕.๑

อติเรกจีวร ได้แก่จีวรเช่นไร ?

๕.๒

การที่ทรงห้ามไม่ให้ภิกษุเก็บอติเรกจีวร ด้วยมีพระพุทธประสงค์อย่างไร ?

๕.

๕.๑

ได้แก่ จีวรนอกจากจีวรอธิษฐาน ฯ

๕.๒

ด้วยมีพระพุทธประสงค์เพื่อป้องกันความสุรุ่ยสุร่าย และความมักมาก

ของภิกษุ ฯ

๖.

๖.๑

ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภที่เขาจะถวายสงฆ์มาเพื่อตน ต้องอาบัติอะไร ?

๖.๒

คำว่า “ ลาภ ” ในข้อ ๖.๑ นั้น ได้แก่อะไรบ้าง ?

๖.

๖.๑

ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ ฯ

๖.๒

ได้แก่ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ซึ่งเรียกว่า ปัจจัย ๔ และของที่เป็นกัปปิยะอย่างอื่น ๆ อีก ฯ

๗.

จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

๗.๑

โอมสวาท ?

๗.๒

อักโกสวัตถุ ?

๗.

๗.๑

คือ คำพูดเสียดแทงให้เจ็บใจ ฯ

๗.๒

คือ เรื่องสำหรับด่า ๑๐ อย่าง ฯ

๘.

๘.๑

ภิกษุต้องอาบัติเพราะความซุกซน มีอย่างไรบ้าง ?

๘.๒

ภิกษุซ่อนบาตร ซ่อนปากกาของภิกษุอื่นเพื่อล้อเล่น ต้องอาบัติอะไร ?

๘.

๘.๑

มีอย่างนี้ คือ เล่นจี้ เล่นน้ำ หลอนภิกษุ ซ่อนของเพื่อล้อเล่น พูดเย้าให้เกิดรำคาญ ฯ

๘.๒

ซ่อนบาตร ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ซ่อนปากกา ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๙.

๙.๑

เสขิยวัตร คืออะไร ? หมวดที่ ๒ ว่าด้วยเรื่องอะไร ?

๙.๒

ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียม ต้องอาบัติอะไร ?

๙.

๙.๑

คือ วัตรหรือธรรมเนียมที่ควรศึกษา ฯ

หมวดที่ ๒ ว่าด้วยธรรมเนียมรับบิณฑบาตและฉันอาหาร ฯ

๙.๒

ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๑๐.

๑๐.๑

อธิกรณ์ คืออะไร ? อธิกรณ์ย่อมระงับได้ด้วยอะไร ?

๑๐.๒

การแสดงอาบัติจัดเข้าในอธิกรณสมถะข้อไหน ? สำหรับระงับอธิกรณ์อะไร ?

๑๐.

๑๐.๑

คือ เรื่องที่เกิดขึ้นแล้วจะต้องจัดต้องทำ ฯ

ระงับได้ด้วยอธิกรณสมถะ คือธรรมสำหรับระงับอธิกรณ์ ฯ

๑๐.๒

จัดเข้าในปฏิญญาตกรณะ ฯ สำหรับระงับอาปัตตาธิกรณ์ ฯ

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2547

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

พ.ศ. ๒๕๔๗

๑. อุปสัมปทา (การอุปสมบท) มี ๓ วิธี ในปัจจุบันใช้วิธีไหน ? กำหนดสงฆ์อย่างต่ำ

ไว้เท่าไร ?

๑. ใช้ญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทา การอุปสมบทด้วยกรรมมีญัตติเป็นที่ ๔ ฯ

กำหนดสงฆ์อย่างต่ำไว้คือ ในมัธยมประเทศ ๑๐ รูป ในปัจจันตชนบท ๕ รูป ฯ

๒. พระวินัย คืออะไร ? พระภิกษุรักษาพระวินัยดีแล้ว ย่อมได้รับอานิสงส์อย่างไร ?

๒. คือ พระพุทธบัญญัติและอภิสมาจาร ฯ

พระภิกษุรักษาพระวินัยดีแล้วย่อมได้รับอานิสงส์คือ ความไม่ต้องเดือดร้อนใจ ได้รับ ความแช่มชื่นว่า ได้ประพฤติดีงาม เข้าหมู่สงฆ์ก็อาจหาญ ฯ

๓. นิสสัยและอกรณียกิจคืออะไร ? ทั้ง ๒ อย่างรวมเรียกว่าอะไร ?

๓. นิสสัยคือ ปัจจัยเครื่องอาศัยของบรรพชิต อกรณียกิจคือ กิจที่บรรพชิตไม่ควรทำ ฯ

ทั้ง ๒ อย่าง รวมเรียกว่า อนุศาสน์ ฯ

๔. สิกขา กับ สิกขาบท ต่างกันอย่างไร ?

๔. ต่างกันอย่างนี้ สิกขา ได้แก่ข้อที่ควรศึกษา คือ ศีล สมาธิ และปัญญา สิกขาบท

ได้แก่ พระบัญญัติมาตราหนึ่งๆ ฯ

๕. อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติข้อที่ว่า ต้องด้วยสงสัยแล้วขืนทำลง มีอธิบายอย่างไร ?

๕. มีอธิบายว่า ภิกษุสงสัยอยู่ว่า ทำอย่างนั้นๆ ผิดพระบัญญัติหรือไม่ แต่ขืนทำ

ด้วยความสะเพร่าเช่นนี้ ถ้าการที่ทำนั้นผิดพระบัญญัติก็ต้องอาบัติตามวัตถุ ถ้าไม่ผิด

ก็ต้องอาบัติทุกกฏเพราะสงสัยแล้วขืนทำ ฯ

๖. คำว่า มาตุคาม ในสังฆาทิเสส สิกขาบทที่ ๒, ๓, ๔ และ ๕ ต่างกันอย่างไร ?

๖. มาตุคามในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒ หมายรวมทั้งหญิงที่รู้เดียงสาและไม่รู้เดียงสา

โดยที่สุดแม้เกิดในวันนั้น ส่วนมาตุคามในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๓, ๔ และ ๕

หมายเฉพาะหญิงผู้รู้เดียงสาแล้วเท่านั้น ฯ

๗. ในอนิยต ที่ลับตา และที่ลับหู ได้แก่ที่เช่นไร ? ภิกษุอยู่กับมาตุคามสองต่อสองในที่

เช่นนั้น เป็นทางปรับอาบัติอะไรได้บ้าง ?

๗. ที่ลับตา ได้แก่ ที่มีวัตถุกำบัง แลเห็นไม่ได้ ที่ลับหู ได้แก่ ที่แจ้ง แลเห็นได้ แต่ห่าง

ไม่ได้ยินเสียงพูด ฯ

ในที่ลับตา เป็นทางปรับอาบัติปาราชิก สังฆาทิเสส และ ปาจิตตีย์

ในที่ลับหู เป็นทางปรับอาบัติสังฆาทิเสส และ ปาจิตตีย์ ฯ

๘. จีวรที่เป็นนิสสัคคีย์แล้ว ควรสละให้แก่ใคร ? ถ้าจีวรนั้นสูญหาย พึงปฏิบัติเช่นไร ?

๘. ควรสละให้แก่สงฆ์ก็ได้ แก่คณะก็ได้ แก่บุคคลก็ได้ ฯ

ถ้าจีวรนั้นสูญหาย พึงแสดงอาบัติเท่านั้น ฯ

๙. ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภสงฆ์ไปเพื่อตนก็ดี เพื่อบุคคลก็ดี เพื่อสงฆ์อื่นก็ดี ต้องอาบัติอะไร ?

๙. น้อมลาภที่เขาจะถวายสงฆ์มาเพื่อตน ต้องนิสสัคคิยปาจิตตีย์ เพื่อบุคคล ต้องปาจิตตีย์

เพื่อสงฆ์อื่น ต้องทุกกฏ ฯ

๑๐. ข้อว่า ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักฉันบิณฑบาตโดยเคารพ นั้น มีอธิบายอย่างไร ?

๑๐. มีอธิบายว่า ภิกษุฉันบิณฑบาต แม้เป็นของเลว ก็ไม่แสดงอาการวิการ คือฉันโดยปกติ

และเมื่อฉัน ก็ไม่ฉันพลางทำกิจอื่นพลาง ฯ

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2549

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันพุธ ที่ ๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙

๑. พระศาสดาผู้เป็นสังฆบิดรดูแลภิกษุสงฆ์ ทรงทำหน้าที่ทางพระวินัยอย่างไร ?

๑. ทรงทำหน้าที่ ๒ ประการ คือ

๑. ทรงตั้งพุทธบัญญัติเพื่อป้องกันความประพฤติเสียหาย และ

วางโทษแก่ภิกษุผู้ล่วงละเมิดด้วยปรับอาบัติหนักบ้าง เบาบ้าง

๒. ทรงตั้งขนบธรรมเนียม ซึ่งเรียกว่าอภิสมาจารเพื่อชักนำความ

ประพฤติของภิกษุสงฆ์ให้ดีงาม ฯ

๒. ทำไมต้องมีพระวินัยสำหรับปกครองหมู่ภิกษุ และหมู่ภิกษุทำไมต้อง

ประพฤติตามพระวินัย ?

๒. หากจะไม่มีพระวินัยสำหรับปกครอง หรือหมู่ภิกษุจะไม่ประพฤติตาม

พระวินัย ก็จะเป็นหมู่ภิกษุที่เลวทราม ไม่เป็นที่ตั้งแห่งศรัทธาและ

เลื่อมใส แต่ถ้าต่างรูปประพฤติตามพระวินัย ก็จะเป็นหมู่ภิกษุที่ดี ทำให้

เกิดศรัทธาเลื่อมใส พระวินัยจึงรักษาหมู่ภิกษุให้ตั้งอยู่เป็นอันดี และ

ทำให้เป็นหมู่ที่งดงาม ฯ

๓. คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่าอย่างไร ? อาบัติมีโทษกี่สถาน ? อะไรบ้าง ?

๓. หมายความว่า ต้องโทษ คือมีความผิดฐานละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม ฯ

มี ๓ สถาน คือ อย่างหนัก อย่างกลาง และ อย่างเบา

(หรือจะตอบว่า มี ๒ สถาน คือ แก้ไขได้ และแก้ไขไม่ได้ ก็ได้)

๔. กิจที่บรรพชิตไม่ควรทำซึ่งเรียกว่า อกรณียกิจ มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๔. มี ๔ อย่าง คือ

๑. เสพเมถุน

๒. ลักของเขา

๓. ฆ่าสัตว์

๔. พูดอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ฯ

๕. อุตตริมนุสสธรรม คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?

๕. คือ ธรรมอันยิ่งของมนุษย์ หรือคุณอย่างยวดยิ่งของมนุษย์ ฯ

มี ฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ มรรค ผล นิพพาน ฯ

๖. ในอทินนาทานสิกขาบท กำหนดราคาทรัพย์ เป็นวัตถุแห่งอาบัติไว้

อย่างไรบ้าง ?

๖. ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๕ มาสก ขึ้นไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติปาราชิก

ทรัพย์มีราคาต่ำกว่า ๕ มาสก แต่สูงกว่า ๑ มาสก เป็นวัตถุแห่งอาบัติ

ถุลลัจจัย

ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๑ มาสก ลงไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฏ ฯ

๗. ภิกษุมีความกำหนัดจับต้องกายหญิง กะเทย บุรุษ สัตว์ดิรัจฉานเพศผู้

สัตว์ดิรัจฉานเพศเมีย ต้องอาบัติอะไร ?

๗. ภิกษุมีความกำหนัดจับต้องกายหญิง ต้องสังฆาทิเสส

จับต้องกายกะเทย ต้องถุลลัจจัย

จับต้องกายบุรุษ จับต้องสัตว์ดิรัจฉานทั้งเพศผู้เพศเมีย ต้องทุกกฏ ฯ

๘. นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่าอย่างไร ? ภิกษุต้องอาบัตินี้แล้ว ทำ

อย่างไรจึงจะพ้น ?

๘. นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ ที่จำต้องสละสิ่งของ ฯ

ภิกษุต้องอาบัตินี้แล้วต้องสละสิ่งของอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นก่อน

แล้วแสดงอาบัติจึงพ้นจากอาบัตินั้นได้ ฯ

๙. ภิกษุกำลังฟังพระปาฏิโมกข์อยู่ กล่าวขึ้นว่า “จะสวดไปทำไม ฟังก็ไม่

รู้เรื่อง น่าเบื่อน่ารำคาญ” เช่นนี้ต้องอาบัติอะไร ? เพราะเหตุไร ?

๙. ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ เพราะก่นสิกขาบท ฯ

๑๐. เสขิยวัตร คืออะไร ? มีกี่ข้อ ? ภิกษุละเมิดต้องอาบัติอะไร ?

๑๐. คือวัตรที่ภิกษุจะต้องศึกษา ฯ

มี ๗๕ ข้อ ฯ

ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

**********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2550

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอังคาร ที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

๑. พระศาสดาทรงบัญญัติพระวินัยไว้เพื่ออะไร ?

๑. เพื่อป้องกันความประพฤติเสียหายของภิกษุสงฆ์ และเพื่อชักนำความประพฤติของภิกษุสงฆ์ให้ดีงาม ฯ

๒. สิกขาบทที่มีมาในพระปาติโมกข์ มีเท่าไร ? ว่าโดยหมวดมีอะไรบ้าง ?

๒. มี ๒๒๗ สิกขาบท ฯ

มี ปาราชิก ๔ สังฆาทิเสส ๑๓ อนิยต ๒ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐ ปาจิตตีย์ ๙๒ ปาฏิเทสนียะ ๔ เสขิยะ ๗๕ อธิกรณสมถะ ๗ ฯ

๓. อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติ มีเท่าไร ? ต้องด้วยไม่ละอาย มีอธิบายอย่างไร ?

๓. มี ๖ อย่าง ฯ

ภิกษุรู้อยู่แล้ว และละเมิดพระบัญญัติด้วยใจด้านไม่รู้จักละอาย

ชื่อว่าต้องด้วยไม่ละอาย ฯ

๔. เมื่อภิกษุต้องอาบัติแล้ว จะพึงปฏิบัติอย่างไร ?

๔. พึงบอกภิกษุด้วยกันในวันนั้น และพึงแก้ไขตามวิธีนั้น ๆ ฯ

๕. สังหาริมทรัพย์ และ อสังหาริมทรัพย์คือทรัพย์เช่นไร ?

ภิกษุจะต้องอาบัติถึงที่สุดในเพราะลักทรัพย์ทั้ง ๒ อย่างนั้นเมื่อใด ?

๕. สังหาริมทรัพย์ คือทรัพย์ที่เคลื่อนที่ได้ อสังหาริมทรัพย์ คือทรัพย์ที่เคลื่อนที่ไม่ได้ ฯ

สำหรับสังหาริมทรัพย์ ภิกษุจะต้องอาบัติถึงที่สุด ในเมื่อทำให้ทรัพย์นั้นเคลื่อนจากที่เดิม ส่วนอสังหาริมทรัพย์ จะต้องอาบัติถึงที่สุด ในเมื่อเจ้าของทอดกรรมสิทธิ์ ฯ

๖. ภิกษุรู้ตัวว่าต้องอาบัติสังฆาทิเสส จึงแสดงอาบัตินั้นต่อภิกษุอีกรูปหนึ่ง อย่างนี้จะพ้นจากอาบัตินั้นได้หรือไม่ เพราะเหตุไร ?

๖. พ้นไม่ได้ เพราะอาบัติสังฆาทิเสสนั้น ภิกษุผู้ต้องจะพ้นได้ด้วยอยู่กรรม ฯ

๗. ที่ลับตา กับที่ลับหู ต่างกันอย่างไร ? ที่ลับทั้ง ๒ นั้น เป็นทางให้ปรับ

อาบัติได้มากน้อยกว่ากันอย่างไร ?

๗. ต่างกันอย่างนี้ ที่ที่มีสิ่งกำบัง เห็นกันไม่ได้ เรียกว่า ที่ลับตา ที่ที่ไม่มีสิ่งกำบัง เห็นกันได้ แต่ฟังเสียงพูดกันไม่ได้ยิน เรียกว่า ที่ลับหู ฯ

ที่ลับตา เป็นทางให้ปรับอาบัติได้มากกว่า คือตั้งแต่ปาราชิก สังฆาทิเสส ถึง ปาจิตตีย์

ส่วนที่ลับหู เป็นทางให้ปรับอาบัติตั้งแต่สังฆาทิเสสลงมา ฯ

๘. ภิกษุรับนิมนต์แล้ว จะไปที่อื่นก่อนหรือหลังฉัน ต้องปฏิบัติอย่างไร ? ถ้าไม่ทำเช่นนั้น ต้องอาบัติอะไร ?

๘. ต้องปฏิบัติอย่างนี้ คือ ต้องบอกลาภิกษุอื่นก่อน ฯ

ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๙. ผ้าอาบน้ำฝนมีกำหนดขนาดไว้เท่าใด ? ถ้าทำเกินกว่าขนาดนั้นต้องอาบัติ ก่อนจะแสดงอาบัตินั้น ต้องทำอย่างไร ?

๙. ยาว ๖ คืบ กว้าง ๒ คืบครึ่ง โดยคืบพระสุคต ฯ ต้องตัดให้ได้ขนาดเสียก่อน ฯ

๑๐. หมวดสารูปในเสขิยวัตร ว่าด้วยเรื่องอะไร ? ข้อว่า “ไม่เอามือค้ำกายนั่งในบ้าน” คือไม่ทำอย่างไร ?

๑๐. ว่าด้วยธรรมเนียมควรประพฤติในเวลาเข้าบ้าน ฯ

คือ ไม่นั่งเท้าแขนข้างเดียวก็ตาม สองข้างก็ตามในบ้าน ฯ

***********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2551

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

๑. อรณียกิจ ๔ คืออะไร ? ข้อที่ ๓ ว่าอย่างไร

๑. คือ กิจที่ไม่ควรทำ ๔ ฯ ว่า ฆ่าสัตว์ ฯ

๒. อะไรเรียกว่า สิกขาบท ? มาจากไหน ?

๒. พระบัญญัติมาตราหนึ่ง ๆ เรียกว่า สิกขาบท ฯ

มาในพระปาติโมกข์ ๑ มานอกพระปาติโมกข์ ๑ ฯ

๓. สังฆาทิเสส มีกี่สิกขาบท ? ภิกษุต้องอาบัตินี้จะพ้นได้ด้วยวิธีอย่างไร ?

๓. มี ๑๓ สิกขาบท ฯ

ด้วยวิธีอยู่กรรม ที่เรียกว่า วุฏฐานคามินี ฯ

๔. เภสัช ๕ ในปัตตวรรคที่ ๓ ได้แก่อะไรบ้าง ? รับประเคนแล้วเก็บไว้ฉันได้กี่วัน ?

๔. ได้แก่ เนยใน เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย ฯ เก็บไว้ฉันได้ ๗ วัน เป็นอย่างยิ่ง ฯ

๕. ภิกษุนอนในที่มุงที่บังอันเดียวกับอนุปสัมบัน เป็นอาบัติหรือไม่อย่างไร ?

๕. ถ้าเป็นผู้ชาย เกินกว่า ๓ คืน เป็นอาบัติปาจิตตีย์ ถ้าเป็นผู้หญิง แม้ในคืนแรก เป็นอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๖. ภิกษุซ่อนผ้าอาบน้ำฝน บาตร จีวร กล่องเข็ม ด้าย ของเพื่อนภิกษุหรือสามเณรเพื่อล้อเล่น เป็นอาบัติอะไรบ้าง ?

๖. ซ่อนผ้าอาบน้ำฝน ด้าย ของเพื่อนภิกษุ เป็นอาบัติทุกกฏ

ซ่อนบาตร จีวร กล่องเข้ม ของเพื่อนภิกษุ เป็นอาบัติปาจิตตีย์

ซ่อนของสามเณรทุกอย่างเป็นทุกกฏ ฯ

๗. คำว่า ปวารณากำหนดปัจจัย หมายความว่าอย่างไร ?

๗. หมายความว่า ปวารณาที่กำหนดชนิดสิ่งของ เช่นจีวร หรือบิณฑบาตเป็นต้น หรือกำหนดจำนวนสิ่งของ เช่น ผ้ากี่ผืน บิณฑบาตมีราคา เท่าไร เป็นต้น ฯ

๘. เสขิยวัตร คืออะไร ? มีทั้งหมดกี่ข้อ ?

๘. คือ ธรรมเนียมหรือวัตรที่ภิกษุต้องศึกษา ฯ มี ๗๕ ข้อ ฯ

๙. วิวาทาธิกรณ์กับอนุวาทาธิกรณ์ ต่างกันอย่างไร ?

๙. วิวาทาธิกรณ์ คือการเถียงว่า สิ่งนั้นเป็นธรรมเป็นวินัย สิ่งนี้ไม่ใช่ธรรมไม่ใช่วินัย ส่วนอนุวาทาธิกรณ์ คือการโจทกันด้วยอาบัติ ฯ

๑๐. อธิกรณสมถะ คืออะไร ? มีกี่อย่าง ? การตัดสินตามเสียงข้างมาก เรียกว่าอะไร ?

๑๐. คือ ธรรมเครื่องระงับอธิกรณ์ ฯ มี อย่าง ฯ

เรียกว่า เยภุยยสิกา ฯ

***********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2552

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดี ที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๒

๑. พุทธบัญญัติและอภิสมาจาร คืออะไร ? ทั้ง ๒ รวมเรียกว่าอะไร ?

๑. พุทธบัญญญัติ คือข้อห้ามที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งขึ้น เพื่อป้องกันความประพฤติเสียหาย และวางโทษแก่ภิกษุผู้ล่วงละเมิดด้วยปรับอาบัติหนักบ้าง เบาบ้าง ส่วนอภิสมาจาร คือขนบธรรมเนียมที่ทรงแต่งตั้งขึ้น เพื่อชักนำความประพฤติของภิกษุสงฆ์ให้ดีงาม ฯ ทั้ง ๒ นี้รวมเรียกว่า พระวินัย ฯ

๒. อาบัติ คืออะไร ? อาบัติที่เป็นโลกวัชชะและที่เป็นปัณณัตติวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบด้วย

๒. คือ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าห้าม ฯ

อาบัติที่เป็นโลกวัชชะหมายความว่า อาบัติที่มีโทษซึ่งภิกษุทำเป็นความผิดความเสีย คนสามัญทำก็เป็นความผิดความเสียเหมือนกัน เช่น ทำโจรกรรม เป็นต้น ส่วนที่เป็นปัณณัตติวัชชะหมายความว่า อาบัติที่มีโทษเฉพาะภิกษุทำ แต่คนสามัญทำไม่เป็นความผิดความเสีย เช่น ขุดดิน เป็นต้น ฯ

๓. สิกขากับสิกขาบท ต่างกันอย่างไร ? อย่างไหนมีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๓. สิกขา คือ ข้อที่ภิกษุต้องศึกษา มี ๓ ได้แก่ สีลสิกขา จิตตสิกขา

ปัญญาสิกขา ส่วนสิกขาบท คือ พระบัญญัติมาตราหนึ่ง ๆ เป็นสิกขาบท

หนึ่ง ๆ มี ๒๒๗ สิกขาบท ได้แก่ ปาราชิก ๔ สังฆาทิเสส ๑๓

อนิยต ๒ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐ ปาจิตตีย์ ๙๒ ปาฏิเทสนียะ ๔

เสขิยะ ๗๕ และ อธิกรณสมถะ ๗ ฯ

๔. คำว่า อาบัติที่ไม่มีมูล กำหนดโดยอาการอย่างไร ? ภิกษุโจทภิกษุด้วยอาบัติไม่มีมูลต้องอาบัติอะไร ?

๔. กำหนดโดยอาการ ๓ คือ ไม่ได้เห็นเอง ๑ ไม่ได้ยินเอง ๑ ไม่ได้เกิด รังเกียจสงสัย ๑ ว่าภิกษุนั้นต้องอาบัติชื่อนั้น ฯ โจทด้วยอาบัติปาราชิกต้องอาบัติสังฆาทิเสส โจทด้วยอาบัติอื่นจากอาบัติปาราชิกต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๕. ในสิกขาบทที่ ๒ แห่งอาบัติปาราชิก ทรัพย์เป็นเหตุให้ต้องอาบัติปาราชิก อาบัติถุลลัจจัย และอาบัติทุกกฏ มีกำหนดราคาไว้เท่าไร ?

๕. มีกำหนดราคาไว้ดังนี้

ทรัพย์ มีราคาตั้งแต่ ๕ มาสกขึ้นไป เป็นเหตุให้ต้องอาบัติปาราชิก

ทรัพย์ มีราคาไม่ถึง ๕ มาสก แต่มากกว่า ๑ มาสก เป็นเหตุให้ต้องอาบัติถุลลัจจัย

ทรัพย์ มีราคาตั้งแต่ ๑ มาสกลงมา เป็นเหตุให้ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๖. ผ้าไตรครอง มีอะไรบ้าง ? ต่างจากอติเรกจีวรอย่างไร ?

๖. มี สังฆาฏิ อุตตราสงค์ อันตรวาสก ฯ ต่างกันอย่างนี้ ผ้าไตรครองเป็นผ้าที่ภิกษุอธิษฐาน มีจำนวนจำกัด คือ ๓ ผืน ส่วนอติเรกจีวร คือผ้าที่นอกเหนือจากผ้าไตรครอง มีได้ไม่จำกัดจำนวน ฯ

๗. พระ ก. นำเบียร์มาให้พระ ข. ดื่ม โดยหลอกว่าเป็นน้ำอัดลม พระ ข. หลงเชื่อจึงดื่มเข้าไป ถามว่า พระ ก. และพระ ข. ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๗. พระ ก. เป็นอาบัติปาจิตตีย์เพราะพูดปด

พระ ข. เป็นอาบัติปาจิตตีย์เพราะดื่มน้ำเมา แม้ไม่รู้ก็ต้องอาบัติ

เพราะสิกขาบทนี้เป็นอจิตตกะ ฯ

๘. ภิกษุนำตั่งของสงฆ์ไปตั้งใช้ในที่แจ้ง จะหลีกไปสู่วัดอื่นต้องทำอย่างไร จึงจะไม่เป็นอาบัติ ?

๘. ต้องเก็บด้วยตนเอง หรือใช้ให้ผู้อื่นเก็บ หรือมอบหมายให้ผู้อื่น

จึงจะไม่เป็นอาบัติ ฯ

๙. ลักษณะการประเคนประกอบด้วยองค์อะไรบ้าง ? การช่วยกันยกโต๊ะอาหารขึ้นประเคนก็ดี การจับผ้าปูโต๊ะประเคนก็ดี ทั้ง ๒ วิธีนี้ถูกต้องหรือไม่ ? เพราะเหตุไร ?

๙. ประกอบด้วยองค์ต่อไปนี้

๑. ของที่จะพึงประเคนนั้นไม่ใหญ่โตหรือหนักเกินไป พอคนปานกลาง

ยกได้คนเดียว

๒. ผู้ประเคนเข้ามาอยู่ในหัตถบาส

๓. เขาน้อมเข้ามา

๔. กิริยาที่น้อมเข้ามาให้นั้น ด้วยกายก็ได้ ด้วยของเนื่องด้วยกายก็ได้

ด้วยโยนให้ก็ได้

๕. ภิกษุรับด้วยกายก็ได้ ด้วยของเนื่องด้วยกายก็ได้ ฯ

ไม่ถูกทั้ง ๒ วิธี เพราะไม่ต้องลักษณะองค์ประเคน คือ การช่วยกัน

ยกโต๊ะอาหารขึ้นประเคนผิดลักษณะองค์ที่ ๑

การจับผ้าปูโต๊ะประเคนผิดลักษณะองค์ที่ ๓ ฯ

๑๐. อธิกรณ์ คืออะไร ? เมื่อเกิดขึ้นแล้วต้องทำอย่างไร ?

๑๐. คือ เรื่องที่เกิดขึ้นแล้วจะต้องจัดต้องทำ ฯ

ต้องระงับด้วยอธิกรณสมถะอย่างใดอย่างหนึ่งตามสมควรแก่อธิกรณ์นั้น ๆ ฯ

***********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2553

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันพุธ ที่ ๒๐ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๓

พระวินัย ได้แก่อะไร ? สิกขาบทที่เป็นอเตกิจฉา คือที่ภิกษ แล้วไม่สามารถจะแก้ไขได้ ได้แก่อะไร ?

ได้แก่ พระพุทธบัญญัติ และอภิสมาจาร ฯ ได้แก่ ปาราชิก ๔ ฯ

นิสสัย คืออะไร ? มีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

คือ ปัจจัยเครื่องอาศัยของบรรพชิต ฯ มี ๔ อย่าง ฯ

คือ ๑. เที่ยวบิณฑบาต ๒. นุ่งห่มผ้าบังสุกุล

๓. อยู่โคนไม้ ๔. ฉันยาดองด้วยน ้ำมูตรเน่า ฯ

๓. อาบัติว่าโดยชื่อมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๓. มี ๗ อย่าง ฯ คือ ๑. ปาราชิก ๒. สังฆาทิเสส ๓. ถุลลัจ

๔. ปาจิตตีย์ ๕. ปาฏิเทสียะ ๖. ทุกกฏ ๗. ทุพภาสิต ฯ

ภิกษุโจทภิกษุอื่นด้วยอาบัติไม่มีมูล เป็นอาบัติอะไรบ้าง ?

โจทด้วยอาบัติปาราชิก เป็นอาบัติสังฆาทิเสส โจทด้วยอาบัตินอกนี้ เป็นอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

ไตรจีวร มีอะไรบ้าง ? ภิกษุอยู่ปราสจากแม้คืนหนึ่ง ต้องอาบัติ

มี สังฆาฏิ คือผ้าคลุม อุตตราสงค์ คือผ้าห่ม และอันตรวาส ผ้านุ่ง ฯ ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์

ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภที่เขาน้อมไปจะถวายสงฆ์ มาเพื่อตน เพื เพื่อเจดีย์ เพื่อสงฆ์หมู่อื่น จะเป็นอาบัติอะไรได้บ้าง ?

น้อมมาเพื่อตน เป็นอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ น้อมมาเพื่อบุคคลอื่น เป็นอาบัติปาจิตตีย์ น้อมมาเพื่อเจดีย์และเพื่อสงฆ์หมู่อื่น เป็นอาบัติทุกกฏ ฯ

ภิกษุนอนในที่มุงที่บังเดียวกันกับสามเณร จะเป็นอาบัติอะไรหร

นอนได้ ๓ คืน ไม่เป็นอาบัติ เกินกว่านั้นต้องอาบัติปาจิตตีย์

ภิกษุ ก อาพาธ ได้รับค ำแนะน ำให้ฉันอาหารในเวลาวิกาลเพื่อช่วย ป่วยเร็ว แล้วฉันตามค ำแนะน ำนั้น มีวินิจฉัยตามพระวินัยอย่

มีวินิจฉัยว่า ภิกษุ ก ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

เสขิยวัตร คืออะไร ? แบ่งเป็นกี่หมวด ? หมวดที่ ๒ ว่าด้วยเรื่

คือ ธรรมเนียมหรือวัตรที่ภิกษุพึงศึกษา ฯ แบ่งเป็น ๔ หมวด ฯ ว่าด้วยเรื่อง โภชนปฏิสังยุต คือธรรมเนียมว่าด้วยเรื่องการขบฉั

๑๐. ข้อว่า เราจักรับบิณฑบาตโดยเคารพ นั้นมีอธิบายอย่างไร ?

๑๐. มีอธิบายว่า รับโดยแสดงความเอื้อเฟื้อในบุคคลผู้ให้ ไม่ดูหมิ่น ความเอื้อเฟื้อในของที่เขาให้ ไม่ท ำดังรับเอามาเล่นหรือเอามาทิ

*********

วันอาทิตย์ที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2564

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2554

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๙ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๔

พระภิกษุผู้รักษาพระวินัยดีโดยถูกทางแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อะไ

ย่อมได้อานิสงส์ คือ ความไม่ต้องเดือดร้อนใจ ฯ

สิกขา สิกขาบท และอาบัติได้แก่อะไร ?

สิกขา ได้แก่ ข้อที่ภิกษุควรศึกษา มี ๓ อย่าง คือ สีลสิกขา

และปัญญาสิกขา

สิกขาบท ได้แก่ พระบัญญัติมาตราหนึ่ง ๆ

อาบัติ ได้แก่ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าห้

๓. อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติมีอะไรบ้าง ?

๓. มี ต้องด้วยไม่ละอาย ๑ ต้องด้วยไม่รู้ว่าสิ่งนี้จะเป็นอาบ

ต้องด้วยสงสัยแล้วขืนท ำ ๑ ต้องด้วยส ำคัญว่าควรในของที่ไม่

ต้องด้วยส ำคัญว่าไม่ควรในของที่ควร ๑ ต้องด้วยลืมสติ ๑ ฯ

ครุกาบัติ ที่แก้ไขได้ก็มี ที่แก้ไขไม่ได้ก็มีที่แก้ไข ที่แก้ไขไม่ได้ได้แก่อาบัติอะไร ?

ที่แก้ไขได้ ได้แก่อาบัติสังฆาทิเสส

ที่แก้ไขไม่ได้ ได้แก่อาบัติปาราชิก ฯ

ภิกษุแกล้งฆ่าสัตว์ให้องอาบัติอะไรตาย ?

ฆ่ามนุษย์ให้ตายต้องอาบัติปาราชิก

ฆ่าอมนุษย์ให้ตายต้องอาบัติถุลลัจจัย ฆ่าสัตว์เดรัจฉานให้ต้องอาบัติปาจิตตีย์าย ฯ

ไตรจีวรประกอบด้วยผ้าอะไรบ้าง ? ภิกษุอยู่ปราศจากไตรจีวร ต้อง อย่างไร ?

ประกอบด้วย ผ้าสังฆาฏิ ผ้าอุตตราสงค์ และผ้าอันตรวาสก ฯ

ต้องสละไตรจีวรผืนที่อยู่ปราศจากนั้น แล้วแสดงอาบัตินิสสัค เมื่อได้รับผ้ากลับคืนมาแล้ว ต้องอธิษฐานใหม่ ฯ

๗. จงให้ความหมายของค ำต่อไปนี้

๑. อติเรกจีวร ๒จีวรกาล. ๓.อนุปสัมบัน

๗. ๑. อติเรกจีวร หมายถึงจีวรที่ไม่ใช่จีวรอธิษฐาน

๒. จีวรกาล หมายถึงคราวที่เป็นฤดูถวายจีวร (คืออยู่จ ำพรรษาแล้ว

ถ้าไม่ได้กรานกฐิน นับแต่วันปวารณาไป ๑ เดือน

ถ้าได้กรานกฐิน เพิ่มออกไปอีก ๔ เดือนในฤดูหนาว)

๓. อนุปสัมบัน หมายถึงบุคคลที่มิใช่ภิกษุ ฯ

เภสัช ๕ ได้แก่อะไรบ้าง ? ภิกษุรับประเคนแล้วเก็บไว้ฉันไ เป็นอย่างยิ่ง ?

ได้แก่ เนยใส เนยข้น น ้ำมัน น ้ำผึ้ง น ้ำอ้อย ฯ เก็บไว้ได้ ๗ วัน ฯ

ภิกษุฉันพลางท ำกิจอื่นพลาง จะต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

ต้องอาบัติทุกกฎ ฯ

๑๐. อธิกรณ์ คืออะไร ? การตัดสินอธิกรณ์ตามเสียงข้างมาก เรียกว่าอ

๑๐. คือ เรื่องที่เกิดขึ้นแล้วจะต้องจัดต้องท ำ ฯ เรียกว่าเยภุยยสิกา ฯ

*********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2555

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ ๒๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๕

๑. ภิกษุผู้ปฏิบัติอย่างไร จึงชื่อว่ามีศีล?

ตอบ ภิกษุสำรวมกายวาจาให้เรียบร้อย เว้นข้อที่ทรงห้าม ทำตามข้อที่ทรงอนุญาต จึงชื่อว่ามีศีล

๒. นิสสัย ๔ ในอนุศาสน์ ๘ อย่าง หมายถึงอะไร? มีอะไรบ้าง?

ตอบ หมายถึง ปัจจัยเครื่องอาศัยของบรรพชิต ฯ มี

๑.เที่ยวบิณฑบาต

๒.นุ่งห่มผ้าบังสกุล

๓.อยู่โคนไม้

๔.ฉันยาดองด้วยน้ำมูตรเน่า ฯ

๓. อเตกิจฉา และสเตกิจฉา ได้แก่อาบัติอะไร? ทั้ง ๒ อย่างนั้น ภิกษุต้องเข้าแล้ว จะเกิดโทษอย่างไร?

ตอบ อเตกิจฉา อาบัติที่แก้ไขไม่ได้ คือ ปาราชิก ทำให้ขาดจากความเป็นภิกษุ ฯ

สเตกิจฉา อาบัติที่แก้ไขได้ คือ สังฆาทิเสส และอาบัติอีก ๕ ที่เหลือ ฯ สังฆาทิเสสต้องอยู่กรรมจึงพ้นได้ อาบัติอีก ๕ ที่เหลือพึงแสดงต่อหน้าสงฆ์หรือคณะหรือรูปใดรูปหนึ่งจึงพ้นได้ ฯ

๔. ภิกษุจับต้องกายมารดาในเวลาพยาบาลไข้ด้วยจิตกตัญญู ปรับเป็นอาบัติทุกฏฏผิดหรือถูก

เพราะเหตุไร?

ตอบ เป็นอาบัติทุกกฏ เพราะมารดาเป็นวัตถุอนามาส

๕. อติเรกจีวร อติเรกบาตร ได้แก่จีวรและบาตรเช่นไร? จีวรและบาตรชนิดนี้ ภิกษุเก็บไว้ได้กี่วัน?

ตอบ ได้แก่ จีวรและบาตรนอกจากจีวรและบาตรที่อธิษฐานฯ เก็บไว้ได้เพียง ๑๐ วันเป็นอย่างยิ่งฯ

๖. ภิกษุนำเก้าอี้ของสงฆ์ไปใช้ที่กลางแจ้งแล้ว เมื่อจะหลีกไป พึงปฏิบัติอย่างไร? ถ้าไม่ปฏิบัติเช่นนั้น ต้องอาบัติอะไร?

ตอบ พึงปฏิบัติอย่างนี้ คือ เก็บเอง ใช้ให้ผู้อื่นเก็บ หรือมอบหมายแก่ผู้อื่น ฯ

ถ้าไม่ปฏิบัติเช่นนั้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๗. ภิกษุขอปัจจัย ๔ ต่อผู้ที่ปวารณาไว้ มีพระพุทธานุญาตให้ปฏิบัติอย่างไร?

ตอบ ให้ปฏิบัติดังนี้ ถ้าเขาปวารณาโดยมีกำหนดเวลา พึงขอได้เพียงกำหนดเวลานั้น แต่ถ้าเขาปวารณาโดยไม่ได้กำหนดเวลา พึงขอได้เพียง ๔ เดือนเท่านั้น เว้นไว้แต่เขาปวารณาอีก หรือปวารณาเป็นนิตย์ ฯ

๘. ภิกษุเข้าบ้านโดยไม่ได้บอกลาภิกษุอื่นผู้มีอยู่ในอาวาส ต้องอาบัติอะไรหรือไม่? จงอธิบาย

ตอบ ถ้าเข้าบ้านในเวลาที่เป็นกาล ตั้งแต่เช้าถืงเวลาก่อนเที่ยงวัน ไม่ต้องอาบัติ ถ้าเข้าบ้านในเวลาวิกาล คือตั้งแต่หลังเที่ยงวันไป ต้องอาบัติปาจิตตีย์ เว้นไว้แต่มีกิจด่วน (หรือผู้อยู่ในนิสสัย)

๙. ภิกษุนั่งในบ้านพูดเสียงดังจะต้องอาบัติอะไร?

ตอบ ต้องอาบัติทุกกฎ ฯ

๑๐. ในเสขิยวัตรมีสิกขาบทที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติให้ภิกษุช่วยกันรักษาสิ่งแวดล้อมโดยอนุโลมไว้อย่างไร?

ตอบ ทรงห้ามไม่ให้ภิกษุผู้ไม่เป็นไข้ ถ่ายอุจจาระ ถ่ายปัสสาวะ และบ้วนน้ำลายลงในของเขียว และในน้ำ ฯ

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2556

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัตินักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันพุธ ที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๖

๑. อกรณียกิจ คือกิจที่บรรพชิตไม่ควรท ำ มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ? เฉลย มี ๔ อย่าง ฯ คือ

๑. เสพเมถุน ๒. ลักของเขา

๓. ฆ่าสัตว์ พูดอวดคุณพิเศษที่ไม่มีในตน๔.ฯ

๒. อาบัติ คืออะไร ?าการที่ภิกษุต้องอาบัติมีอ ๖ งอย่าจงบอกมาสัก

๓ อย่าง ฯ

เฉลย คือ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้ามฯ (เลือกตอบเพียง๓ ข้อ)

๑. ต้องด้วยไม่ละอาย

ต้องด้วยไม่รู้ว่าสิ่งนี้จะเป็นอาบัติ ๓. ต้องด้วยสงสัยแล้วขืนท ำลง ๔. ต้องด้วยส ำคัญว่าควรในของที่ไม่ควร

๕. ต้องด้วยส ำคัญว่าไม่ควรในของที่ควร ๖. ต้องด้วยลืมสติฯ

ภิกษุพยายามฆ่าตนเอง แต่ท ำไม่ส ำเร็จ จะต้องอาบัติอะไร ? เฉลย ต้องอาบัติทุกกฏฯ

ข้อความว่า ภิกษุชักสื่อให้ชายหญิงเป็นผัวเมียกัน ตามสิกขาบท สังฆาทิเสสนั้น หมายถึงการท ำอย่างไร ?

เฉลย หมายถึงการที่ภิกษุบอกความประสงค์ของชายแก่หญิง หรือบอกความประสงค์ของหญิงแก่ชายในความเป็นผัวเมียฯ

๕. ไตรจีวร อติเรกจีวร ได้แก่จีวรเช่นไร ?

เฉลย ไตรจีวร ได้แก่จีวร๓ ผืน ประกอบด้วย อุตตราสงค์(ผ้าห่ม)

อันตรวาสก (ผ้านุ่ง)และสังฆาฏิ(ผ้าคลุมหรือผ้าทาบ)ฯ อติเรกจีวรได้แก่ผ้ามีขนาดกว้าง๔นิ้วยาว๘ นิ้วซึ่งอาจน ำไปท ำเป็น เครื่องนุ่งห่มได้นอกจากผ้าที่อธิษฐานฯ

๖. ภิกษุขอจีวรต่อสามีของน้องสาวแล้วได้มา เธอจะต้องอาบัติอะไรหรื

เฉลย ถ้าสามีของน้องสาวเป็นญาติก็ดีมิใช่ญาติแต่ปวารณาก็ดีไม่ต้องอาบัติ ถ้ามิใช่ญาติและมิได้ปวารณาเป็นเพียงน้องเขยต้องนิสสัคคิยปาจิตตีย เว้นไว้แต่สมัย(คือในเวลาจีวรถูกขโมยหรือเสียหาย)ฯ

มีผู้นหารบิณฑบาตมาถวายแก่สงฆ์ ำอา ภิกษุแนะน ำให้ถวายแก่ตนเองและ ได้มา เช่นนี้จะต้องอาบัติหรือไม่ ? ถ้าต้อง จะต้องอาบัติอะไร ?

เฉลย ต้องอาบัติฯ

ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ฯ

๘. เสขิยวัตร คืออะไร ? โภชนปฏิสังยุต ว่าด้วยเรื่องอะไร ?

เฉลย คือ วัตรหรือธรรมเนียมที่ภิกษุจ ำต้องศึกษาฯ ว่าด้วยเรื่องการรับและการฉันอาหารฯ

ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียมไป ต้องอาบั เฉลย ต้องอาบัติทุกกฏฯ

๑๐. ภิกษุเถียงกันด้วยเรื่องอะไร จึงเรียกว่า วิวาทาธิกรณ์ ?

เฉลย เถียงกันด้วยเรื่องสิ่นั้นเป็นธรรมเป็นวิสิ่งนี้ไม่ใช่ธรรมไม่ใช่วินัยฯ

*********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2557

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗

๑. สิกขา และ สิกขาบท ได้แก่อะไร?

เฉลย สิกขา ได้แก่ข้อที่ควรศึกษา

สิกขาบท ได้แก่พระบัญญัติมาตราหนึ่ง ๆ ฯ

๒. อาบัติ คืออะไร? ว่าโดยชื่อมีอะไรบ้าง?

เฉลย อาบัติ คือโทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าห้าม ฯ

มี ๑. ปาราชิก ๒. สังฆาทิเสส ๓. ถุลลัจจัย ๔. ปาจิตตีย์

๕. ปาฏิเทสนียะ ๖. ทุกกฏ ๗. ทุพภาสิต ฯ

๓. จงอธิบายความหมายของอาบัติต่อไปนี้

ก. สเตกิจฉา ข. สจิตตกะ

เฉลย ก. ได้แก่อาบัติที่แก้ไขได้

ข. ได้แก่อาบัติที่ต้องเพราะมีเจตนา ฯ

๔. ภิกษุฆ่ามนุษย์ ฆ่าสัตว์เดียรัจฉาน ต้องอาบัติอะไร?

เฉลย ฆ่ามนุษย์ ต้องอาบัติปาราชิก

ฆ่าสัตว์เดียรัจฉาน ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๕. สังหาริมทรัพย์ และ อสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์เช่นไร?

เฉลย สังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ได้ เช่น สัตว์ เงินทอง เป็นต้น ฯ

อสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ไม่ได้ เช่น ที่ดิน ต้นไม้ เรือน เป็นต้น ฯ

๖. ภิกษุมีความกำหนัด จับต้องกายอนุปสัมบัน ต้องอาบัติอะไร?

เฉลย อนุปสัมบันเป็นหญิง ต้องอาบัติสังฆาทิเสส

อนุปสัมบันเป็นบัณเฑาะก์ ต้องอาบัติถุลลัจจัย

อนุปสัมบันเป็นชาย ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๗. อติเรกจีวร และผ้าจำนำพรรษา ได้แก่ผ้าเช่นไร?

เฉลย อติเรกจีวร ได้แก่ผ้ายาว ๘ นิ้ว กว้าง ๔ นิ้วขึ้นไป พอใช้ประกอบเข้าเป็นเครื่องนุ่งห่มได้ นอกจากผ้าที่อธิษฐาน

ผ้าจำนำพรรษา ได้แก่ผ้าที่ทายกถวายแก่ภิกษุผู้ปวารณาออกพรรษาแล้ว ฯ

๘. เภสัช ๕ ได้แก่อะไรบ้าง?

เฉลย ได้แก่เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย ฯ

๙. วัตรที่ภิกษุสามเณรจะต้องศึกษา เรียกว่าอะไร? มีทั้งหมดกี่ข้อ?

เฉลย เรียกว่าเสขิยวัตร ฯ มี ๗๕ ข้อ ฯ

๑๐. อธิกรณ์ อธิกรณสมถะ คืออะไร?

เฉลย อธิกรณ์ คือเรื่องที่เกิดขึ้นแล้วจะต้องจัดต้องทำ

อธิกรณสมถะ คือธรรมเครื่องระงับอธิกรณ์ ฯ

วันเสาร์ที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2564

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2558

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัตินักธรรมชันตรี้

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่๒๔ ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๘

๑. พระวินัย คืออะไร ? ภิกษุรักษาพระวินัยแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อะไร ?

เฉลย คือพระพุทธบัญญัติและอภิสมาจารได้อานิสงส์ฯ คือไม่ต ้องเดือดรได้อนใจ้รับ ความแช่มชื่นว่า ได ้ประพฤติดีงาม จะเข ้าหมู่ภิกษุผู ้มีศีลก็องอาจไม่สะทกส

๒. ปัจจัยเครืองอาศัยของบรรพชิตเรียกว่าอะไร่ ? มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

เฉลย เรียกว่า นิสสัย ฯ ๔ มีอย่าง ฯ คือ

๑. เที่ยวบิณฑบาต ๒. นุ่งห่มผ ้าบังสุกุล

๓. อยู่โคนต ้นไม ้๔. ฉันยาดองด ้วยน ้ามูตรเน่า ฯ

๓. สิกขาบทที่มาในพระปาติโมกข์มีเท่าไร ? สิกขาบทว่าด้วยปาราชิกมีอะไรบ้าง ? เฉลย มี๒๒๗ สิกขาบท ฯ มี

๑. เสพเมถุน

๒. ภิกษุถือเอาของที่เจ ้าของเขาไม่ได ้ให๕้ ไดมาสก้ราคา

๓. ภิกษุแกล ้งฆ่ามนุษย์ให ้ตาย

๔. ภิกษุอวดอุตตริมนุสสธรรม(คือธรรมอันยิ่งของมนุษย์)ที่ไม่มีในตน ฯ

๔. ในอทินนาทานสิกขาบท ก าหนดราคาทรัพย์ เป็ นวัตถุแห่งอาบัติไว้อย่างไรบ้าง ? เฉลย ทรัพย์มีราคาตั้งแต่๕มาสก ขึ้นไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติปาราชิก

ทรัพย์มีราคาตว่า่าก๕มาสก แต่สูงกว่า๑มาสก เป็นวัตถุแห่งอาบัติถุลลัจจัย ทรัพย์มีราคาตั้งแต่๑มาสก ลงไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฏ ฯ

๕. ภิกษุโจทภิกษุอืนด้วยอาบัติปาราชิกอย่างไร่ ภิกษุผู้โจทจึงต้องอาบัติสังฆาทิเสส ?

เฉลย ภิกษุโกรธเคืองแกล ้งโจทภิกษุอื่นด ้วยอาบัติปาราชิกไม่มีมูล และภิกษุโกรธเคือง แกล ้งหาเลสโจทภิกษุอื่นด ้วยอาบัติปาราชิก ฯ

๖. ภิกษุประพฤติอย่างไร ชื่อว่าประทุษร้ายตระกูล ? เฉลย ประจบคฤหัสถ์ ฯ

๗. พระพุทธองค์ทรงอนุญาตให้ภิกษุขอจีวรต่อคฤหัสถ์ผู้ไม่ใช่ญาติ ไม่ใช่ปวารณา ได้ ใดบ้าง ?

เฉลย ในสมัยที่ภิกษุมีจีวรอันโจรลักไป หรือมีจีวรอันฉิบหายเสีย ฯ

๘. ภิกษุน าเก้าอี้ของสงฆ์ไปใช้ในที่แจ้ง เมื่อหลีกไปจากที่นั้น พึงปฏิบัติอย่างไร ? ถ้าไม่ ปฏิบัติอย่างนั้น ต้องอาบัติอะไร ?

เฉลย พึงเก็บเอง หรือใช ้ให ้ผู ้อื่นเก็บหรือมอบหมายแก่ผู ้อื่น ฯ ต ้องอาบัติปาจิตตียฯ

๙. ในการรับบิณฑบาต ภิกษุพึงปฏิบัติอย่างไรจึงถูกต้องตามเสขิยวัตร ? ๒จงตอบมาเพีข้อ

เฉลย รับโดยเคารพ แลดูแต่ในบาตร รับแกงพอสมควรแก่ข ้าวสุก รับแต่พอเสมอขอบ ปากบาตร ฯ (เลือกตอบเพียง๒ ข ้อ)

๑๐. การเถียงกันด้วยเรืองอะไรจึงจัดเป็นวิวาทาธิกรณ์่?

เฉลย การเถียงกันว่า สิ่งนั้นเป็นธรรมเป็นวินัยสิ่งนี้ไม่ใช่ธรรมไม่ใช่วินัยฯ

*********

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2559

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดีที่๑๓ ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๙

๑. กิจที่บรรพชิตไม่ควรท า เรียกว่าอะไร?มีอะไรบ้าง?

ตอบ เรียกว่า อกรณียกิจ ฯ มี๔ คือ ๑. เสพเมถุน ๒. ลักทรัพย์

๓. ฆ่าสัตว์ ๔. พูดอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ฯ

๒. อาบัติคืออะไร?อาการที่ภิกษุต้องอาบัติ๖อย่างนั้น อย่างไหนเสียหายมากที่สุด?

ตอบ คือ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าห้ามฯ ต้องด้วยไม่ละอาย จัดว่าเสียหายมากที่สุด ฯ

๓. ภิกษุปฏิบัติศีล สมาธิ ปัญญาดีแล้ว จะได้รับประโยชน์อย่า?

ตอบ ย่อมได้รับประโยชน์ คือ ปฏิบัติศีล ท นผูาให้มีกายเป็ วาจาเรียบร้อย

ปฏิบัติสมาธิห้ใจสงบมั่นคงทาใ ไม่ฟุูงซ่าน ปฏิบัติปัญญา ท าใหรู้นกองสังขารรอบใ ฯ

๔. ปาราชิกทั้ง๔สิกขาบท เป็นสจิตตกะหรืออจิตตกะ?เพราะเหตุใด?

ตอบ ปาราชิกทั้ง๔สิกขาบท เป็นสจิตตกะ ฯ เพราะต้องด้วยจงใจเกิดขึ้นโดยมีเจตนาเป็นสมุฏฐาน ฯ

๕. ภิกษุท าคนอื่นให้ถึงแก่ความตาย ต้องอาบัติอะไรหรือไม่?

ตอบ ถ้าไม่จงใจ ไม่เป็นอาบัติ แต่ถ้าจงใจประสงค์จะให้เขาตาย เป็นอา

๖. ภิกษุมีความก าหนัดจับต้องอนุปสัมบันต้องอาบัติอะไร?

ตอบ ภิกษุมีความก าหนัดจับต้องอนุปสัมบันที่เป็นหญิง ต้องอาบั อนุปสัมบันที่เป็นบัณเฑาะก์ ต้องอาบัติถุลลัจจัย อนุปสัมบันที่เป็นชาย ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๗. ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภที่เขาจะถวายสงฆ์มาเพื่อตนต้องอาบัต?

ลาภนั้น ได้แก่อะไรบ้าง?

ตอบ ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ ฯ

ได้แก่ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ซึ่งเรียกว่าปัจจัย๔

และของที่เป็นกัปปิยะอย่างอื่นอีก ฯ

๘. ผ้าไตรจีวร ที่ทรงอนุญาตให้ภิกษุอธิษฐานไว้ใช้มีกี่อย่าง?อะไรบ้าง?

ตอบ มี๓ อย่าง ฯ คือ ๑. สังฆาฏิ (ผ้าคลุม)

๒. อุตตราสงค์ (ผ้าห่ม) ๓. อันตรวาสก (ผ้านุ่ง)

๙. พูดอย่างไร ชื่อว่าส่อเสียดภิกษุ?ภิกษุพูดอย่างนั้นต้องอาบัติอะไร?

ตอบ เก็บความข้างนี้ไปบอกข้างโน้น เก็บความข้างโน้นมาบอกข้างนี้ ด้วยประสงค์จะให้เขารักตนหรือให้เขาแตกกัน ชื่อว่าส่อเสียดภิกษุ ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ

๑๐. เสขิยวัตร คืออะไร?ภิกษุไม่ปฏิบัติตาม ต้องอาบัติอะไร? ตอบ คือธรรมเนียมที่ภิกษุต้องศึกษา ฯ

ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

--------------------

ให้เวลา๓ ชั่วโมง

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2560

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัตินักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์๒ ที่ตุลาคม พุทธศักราช๒๕๖๐

๑. นิสสัย และ อกรณียกิจ คืออะไร?ทั้ง๒ อย่างรวมเรียกว่าอะไร?

เฉลย นิสสัย คือปัจจัยเครื่องอาศัยของบรรพชิต อกรณียกิจ คือกิจที่บรรพชิตไม่ควรท า ฯ ทั้ง๒ อย่าง รวมเรียกว่าอนุศาสน์ ฯ

๒. อาบัติคืออะไร?อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติ๖อย่างนั้น อย่างไหน เสียหายมากที่สุด?

เฉลย คือโทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าห้าม ฯ ต้องด้วยไม่ละอาย จัดว่าเสียหายมากที่สุด ฯ

๓. สิกขา กับ สิกขาบท ต่างกันอย่างไร?

เฉลย ต่างกันอย่างนี้

สิกขา ได้แก่ข้อที่ควรศึกษา คือศีล สมาธิ และปัญญา

สิกขาบท ได้แก่พระบัญญัติมาตราหนึ่ง ๆ ฯ

๔. พูดอย่างไรเรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม?

เฉลย พูดอวดคุณพิเศษอันยิ่งของมนุษย์ คือพูดว่าข้าพเจ้าได้ฌาน

วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติมรรค ผล เรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม ฯ

๕. อาบัติไม่มีมูล ก าหนดโดยอาการอย่างไร?โจทด้วยอาบัติไม่มีมูลเป็น อาบัติอะไร?

เฉลย ก าหนดโดยอาการ๓ คือ

ไม่ได้เห็นเอง๑ไม่ได้ยิน๑ไม่ได้รังเกียจ๑ว่าภิกษุนั้นต้องอาบัติชื่อ

โจทด้วยอาบัติปาราชิกต้องสังฆาทิเสส

โจทด้วยอาบัติสังฆาทิเสสต้องปาจิตตีย์

โจทด้วยอาบัติอื่นจากนี้ต้องปาจิตตีย์ ในสัมปชานมุสาวาทสิก

๖. ค าว่า มาตุคาม ในสังฆาทิเสส สิกขาบทที่๒และ๓ต่างกันอย่างไร?

เฉลย ในสิกขาบทที่๒หมายรวมทั้งหญิงที่รู้เดียงสาและไม่รู้เดียงสาโดยที่สุด

แม้เกิดในวันนั้น

ส่วนในสิกขาบทที่๓หมายเฉพาะหญิงที่รู้เดียงสาแล้วเท่านั้น ฯ

๗. ภิกษุต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ หรืออาบัติปาจิตตีย์ ต่างกันอย่างไร ?

เฉลย นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ต้องเสียสละวัตถุอันเป็นเหตุให้ต้องอาบั จึงแสดงอาบัติได้ส่วนอาบัติปาจิตตีย์นั้นภิกษุพึงแสดงอาบัติได้เลย ไม่มีวัตถุใด ๆ ที่ต้องสละ ฯ

๘. ในปาจิตตีย์ ภิกษุต้องอาบัติเพราะพูดเรื่องจ?ราะเหตุใดิงมีหรือไม่? เฉลย มี ฯ

เพราะบอกอุตตริมนุสสธรรมที่มีจริงแก่อนุปสัมบัน ๘ตามสิกขาบท แห่งมุสาวาทวรรคและเพราะบอกอาบัติชั่วหยาบของภิกษุแก่อนุปสัมบ เว้นไว้แต่ได้รับสมมติ ตามสิกขาบทที่๙แห่งมุสาวาทวรรค ฯ

๙. การนุ่งเป็นปริมณฑล คือการนุ่งอย่างไร?

เฉลย คือนุ่งเบื้องบนปิดสะดือ แต่ไม่ถึงกระโจมอก เบื้องล่างปิดหั๒ ลงมาเพียงครึ่งแข้งไม่คลุมข้อเท้า ฯ

๑๐. ภิกษุฉันพลางพูดพลาง จะต้องอาบัติอะไรหรือไม่?

เฉลย พูดทั้งที่ยังมีอาหารอยู่ในปาก ต้องอาบัติทุกกฏ พูดไม่มีอา ไม่ต้องอาบัติ ฯ

--------------------

ให้เวลา๓ ชั่วโมง

วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี 2561

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ที่๒๑ ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๖๑

๑. กิจที่บรรพชิตไม่ควรท า เรียกว่าอะไร?มีอะไรบ้าง?

เฉลย เรียกว่า อกรณียกิจ ฯ มีดังนี้ คือ

๑. เสพเมถุน ๒. ลักทรัพย์ ๓. ฆ่าสัตว์

๔. พูดอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ฯ

๒. อาบัติ คืออะไร?มีโทษกี่สถาน?อะไรบ้าง?

เฉลย คือ โทษที่เกิดเพราะความละเมิดในข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม ฯ

มี๓ สถาน ฯ

คืออย่างหนัก ยังผู้ต้องให้ขาดจากความเป็นภิกษุ

อย่างกลางยังผู้ต้องให้อยู่กรรม คือประพฤติวัตรอย่างห เพื่อทรมานตน

อย่างเบา ยังผู้ต้องให้ประจานตนต่อหน้าภิกษุด้วยกัน ฯ

๓. สิกขา คืออะไร?มีอะไรบ้าง?

เฉลย คือ ข้อที่ภิกษุต้องศึกษา ฯ

มี ๑. ศีล ความรักษากาย วาจา ให้เรียบร้อย

๒. สมาธิ ความรักษาใจมั่น

๓. ปัญญา ความรอบรู้ในกองสังขาร ฯ

๔. เภสัช๕ มีอะไรบ้าง?น้ าตาลทรายจัดเข้าในเภสัชประเภทใด?

เฉลย เภสัช๕ มี เนยใส เนยข้น น้ ามัน น้ าผึ้ง น้ าอ้อย ฯ น้ าตาลทราย จัดเข้าในน้ าอ้อย ฯ

๕. ผ้าไตรจีวร ที่ทรงอนุญาตให้ภิกษุอธิษฐานไว้ใช้มีกี่อ?

อะไรบ้าง?

เฉลย มี๓ อย่าง ฯ

คือ๑. สังฆาฏิ (ผ้าคลุม)

๒. อุตตราสงค์(ผ้าห่ม) ๓. อันตรวาสก (ผ้านุ่ง) ฯ

๖. ภิกษุนอนในที่มุงที่บังเดียวกันกับสามเณร จะเป็นอาบัติอ?

เฉลย นอนได้๓ คืน ไม่เป็นอาบัติ เกินกว่านั้นต้องอาบัติปาจิตตีย

๗. ภิกษุซ่อนบาตร จีวรและรองเท้าของเพื่อนภิกษุเพื่อล้อเล่นร่ม

ต้องอาบัติอะไรบ้าง?

เฉลย ซ่อนบาตร จีวร ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ซ่อนร่ม รองเท้าต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๘. เสขิยวัตร คืออะไร?ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตรนั้น?ต้องอาบ เฉลย คือวัตรหรือธรรมเนียมที่ภิกษุต้องศึกษา ฯ

ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ

๙. ในการรับบิณฑบาต ภิกษุพึงปฏิบัติอย่างไรจึงถูกต้องตามเสข?

จงตอบมาเพียง๒ ข้อ

เฉลย รับโดยเคารพ แลดูแต่ในบาตร รับแกงพอสมควรแก่ข้าวสุก

รับแต่พอเสมอขอบปากบาตร ฯ(เลือกตอบเพียง๒ ข้อ)

๑๐. ภิกษุเถียงกันด้วยเรื่องอะไร จึงเรียกว่า ?วิวาทาธิกรณ์

เฉลย เถียงกันด้วยเรื่อง สิ่งนั้นเป็นธรรมเป็นวินัย สิ่งนี้ไม่ใช่ เป็นต้น ฯ

--------------------

ให้เวลา๓ ชั่วโมง

หน้าเว็บ

วันจันทร์ที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2564

วันอาทิตย์ที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2564

วันเสาร์ที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2564