7 สุภาษิตดีๆธรรมศึกษาตรีใช้สอบธรรมสนามหลวง
สำหรับบทความนี้จะนำเสนอสุภาษิตที่จำได้ง่ายและบางสุภาษิตในบทความนี้สนามหลวงยังชอบนำมาตั้งเป็นโจทย์สอบในสนามหลวงอีกด้วย
ผมจึงได้คัดมาแค่ 7 สุภาษิตแบบเน้นๆ พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับหัวข้อของสุภาษิตแบบย่อเพื่อให้ผู้เรียนได้พอรู้ความหมายเป็นแนวทางในการนำไปอธิบายจริงในการสอบสนามหลวงครับ
ตน ในที่นี้
หมายถึงกุศลกรรมที่เราได้ประพฤติปฏิบัติมา
กุศลกรรมหรือความดีเท่านั้นที่จะเป็นที่พึ่งของเราได้ เช่น บุคคลผู้ตั้งอยู่ในศีลธรรม
หมั่นประกอบความดี มีชื่อเสียงเกียรติยศปรากฏเป็นที่เคารพนับถือของบุคคลทั่วไป
และเมื่อเวลาตายไปแล้วย่อมไปสู่สุคติ เป็นต้น ด้วยเหตุนี้ทุกๆ คนไม่ว่าใครๆ
ต่างก็มีตนคือคุณงามความดีเป็นที่พึ่งของตนเท่านั้น
จะพึ่งใครไม่ได้เพราะใครทำกรรมใด คนนั้นก็ย่อมได้รับผลของกรรมนั้น
บุคคลผู้ปฏิบัติตามธรรมและรู้จักพระธรรมแล้ว
ย่อมจะอยู่เป็นสุขเพราะเป็นผู้อยู่ด้วยการสำรวจ กาย วาจาใจ
ปราศจากกิเลสเครื่องทำใจให้เศร้าหมอง อยู่ด้วยความไม่ประมาท
ด้วยอานิสงส์แห่งการประพฤติธรรมนั้น เขาย่อมได้รับผลแห่งการประพฤตินั้น
คือความสบายกาย สบายใจ
ซึ่งเป็นความสุขที่เลิศกว่าความสุขทั้งปวงทั้งในโลกนี้และโลกหน้า
การให้ปันสิ่งใดสิ่งหนึ่งแก่ผู้อื่นด้วยใจบริสุทธิ์
ก็เพื่อสงเคราะห์คนที่ขัดสน คนผู้ตกทุกข์ได้ยาก หรือเพื่อบูชาผู้ทรงคุณแม้ไม่ขัดสน
ก็เมื่อบุคคลผู้มีอัธยาศัยกว้างขวาง มีจิตใจโอบอ้อมอารีอย่างนี้
บุคคลนั้นย่อมผูกไมตรีคนอื่นไว้ได้
และผู้ที่ได้รับการอนุเคราะห์หรือบูชาย่อมมีไมตรีจิตเคารพ
รักใคร่ตอบแทนตลอดจนหาทางตอบแทนเขาตามสติกำลังของตนๆ จะทำได้
บาป คือความประพฤติชั่วทางกาย
วาจา และใจ ถ้าสาธุชนมาละเว้นเสียได้เด็ดขาดด้วยปรีชาญาณ
ทุกข์คือความเดือดร้อนกายใจก็จักไม่เกิดขึ้น
ท่านผู้ไม่ทำบาปได้ชื่อว่าปิดประตูอบายภูมิเสียได้ ผู้ไม่ทำบาปแล้ว
จึงได้มาบำเพ็ญคุณธรรมให้มีประจำสันดาน ก็จักเป็นทางให้ถึงสุคติโลกสวรรค์ต่อไปตลอดถึงพระนิพพานอันเป็นความสุขเกษมสำราญของผู้มุ่งสันติสุขในพระพุทธศาสนา
บุญ คือความกายสบายใจ
เป็นชื่อของผลแห่งการกระทำคุณงามความดี บุญนั้นจะเกิดขึ้นได้ด้วยอาการ 3
อย่าคือ1.บุญสำเร็จด้วยการรักษาศีล 2.บุญสำเร็จด้วยการให้ทาน
3.บุญสำเร็จด้วยการเจริญภาวนา บุคคลผู้กระทำบุญอยู่เนืองนิตย์
ย่อมมีชีวิตที่สูงกว่าคนธรรมดา
ดำรงชีวิตอยู่โดยสุขกายสบายใจตลอดเวลายังมีชีวิตอยู่
และเมื่อสิ้นชีวิตไปแล้วก็ได้รับความสุข คือมีสุขคติเป็นที่ไป
สติ แปลว่า ความระลึกได้
เป็นเครื่องเตือนใจให้ตื่นอยู่เสมอในการกระทำทั้งหมด บุคคลผู้มีสตินั้น
เป็นผู้ตื่นด้วยอยู่เสมอ ทำอะไรก็จะไม่ผิดพลาด เพราะมีสติค่อยเตือนให้ตื่นอยู่เสมอ
ได้แก่เตือนให้ทำแต่สิ่งที่ดี ที่มีประโยชน์
ไม่ให้ผิดพลาดไปในทางที่ชั่วเสื่อมเสียได้ ดังนั้น
บุคคลผู้มีสติจึงประสบแต่สิ่งที่ดีมีประโยชน์เสมอ
ศีล มีหลายประเภท
โดยยิ่งและโดยหย่อนกว่ากันในเชิงปฏิบัติ คือเป็น จุลศีล ได้แก่ ศีล 5 มัชฌิมศีล
ได้แก่ ศีล 8 ศีล 10 และมหาศีลได้แก่ ศีล 227 ศีล 311
เพื่อนำอัธยาศัยของผู้ปฏิบัติตามขั้นให้บริสุทธิ์ผ่องใสและประณีตยิ่งขึ้นโดยลำดับ
หรือตามภูมิธรรมอันเป็นบูรพภาคแห่งคุณธรรมเบื้องสูง
และยังนำความสุขมาให้แก่ผู้ปฏิบัติตาม สุขอันเกิดจากการรักษาศีลนั้น
เช่นไม่กลัวโทษแห่งการประพฤติชั่ว ไม่ต้องตกอบาย มีนรกเป็นต้น
คัดมาให้สำหรับธรรมศึกษาตรีครับผม
แต่หากยังไม่ถูกใจก็สามารถเลือกสุภาษิตอื่นได้จากพุทธศาสนสุภาษิตเล่ม 1
