วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2557

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗

๑.    ธรรมที่ได้ชื่อว่ามีอุปการะมาก คือธรรมอะไร? เพราะเหตุไรจึงจัดว่ามีอุปการะมาก?

เฉลย คือสติ ความระลึกได้ และสัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ เพราะเป็นคุณธรรมอุดหนุนให้สำเร็จประโยชน์เกื้อกูลในกิจทั้งปวง ฯ

๒.   รัตนะ ๓ อย่าง คืออะไรบ้าง? รัตนะที่ ๒ มีคุณอย่างไร?

เฉลย คือพุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ฯ ย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

๓.    คุณธรรมเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ คืออะไร? มีอะไรบ้าง?

เฉลย คืออิทธิบาท ๔ ฯ มี

๑. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น

๒. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น

๓. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ

๔. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น ฯ

๔.    เมื่อเพื่อนร่วมงานได้เลื่อนตำแหน่ง ไม่คิดริษยา พลอยยินดีกับเขาด้วย ชื่อว่าปฏิบัติตามพรหมวิหารธรรมข้อใด?

เฉลย มุทิตา ฯ

๕.    เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ ๔ คืออะไร?

เฉลย คือตัณหา ความทะยานอยาก ฯ

๖.     การจะเป็นนักเทศก์ที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง? จงตอบมาสัก ๓ ข้อ

เฉลย     ๑. แสดงธรรมโดยลำดับ ไม่ตัดลัดให้ขาดความ

           ๒. อ้างเหตุผลแนะนำให้ผู้ฟังเข้าใจ

           ๓. ตั้งจิตเมตตาปรารถนาให้เป็นประโยชน์แก่ผู้ฟัง

           ๔. ไม่แสดงธรรมเพราะเห็นแก่ลาภ

           ๕. ไม่แสดงธรรมกระทบตนและผู้อื่น คือไม่ยกตนเสียดสีผู้อื่น ฯ

           (เลือกตอบเพียง ๓ ข้อ)

๗.   จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

๑. ธัมมัญญุตา          ๒. มัตตัญญุตา      ๓. กาลัญญุตา

เฉลย     ๑. ธัมมัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักเหตุ เช่นรู้จักว่า สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งสุข สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งทุกข์

           ๒. มัตตัญญุตา ความเป็นผู้รู้ประมาณ ในการแสวงหาเครื่องเลี้ยงชีวิตแต่โดยทางที่ชอบ และรู้ประมาณในการบริโภคแต่พอสมควร

           ๓. กาลัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักกาลเวลาอันสมควรในอันประกอบกิจนั้นๆ ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘.    อบายมุข คืออะไร? ความเป็นนักเลงสุราจัดเป็นอบายมุขเพราะเหตุไร?

เฉลย คือเหตุเครื่องฉิบหาย ฯ เพราะเป็นเหตุให้เสียทรัพย์ ก่อการทะเลาะวิวาท

เกิดโรค ต้องติเตียน ไม่รู้จักอาย ทอนกำลังปัญญา ฯ

๙.   อุบาสกอุบสิกาควรตั้งอยู่ในคุณสมบัติอะไรบ้าง?

เฉลย ในคุณสมบัติ ๕ อย่างคือ

๑. ประกอบด้วยศรัทธา

๒. มีศีลบริสุทธิ์

๓. ไม่ถือมงคลตื่นข่าว คือเชื่อกรรม ไม่เชื่อมงคล

๔. ไม่แสวงหาเขตบุญนอกพุทธศาสนา

๕. บำเพ็ญบุญแต่ในพุทธศาสนา ฯ

๑๐.         ในทิศ ๖ ทิศเหล่านี้หมายถึงใคร?

ก. ทิศเบื้องหน้า         ข. ทิศเบื้องขวา

ค. ทิศเบื้องหลัง         ง. ทิศเบื้องซ้าย       จ. ทิศเบื้องบน

เฉลย     ก. มารดาบิดา        ข. ครูอาจารย์

           ค. บุตรภรรยา        ง. มิตร                จ. สมณพราหมณ์ ฯ

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2558

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชันตรี้

สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดี๒๒ที่ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๘

๑.  บุพพการี และ กตัญญูกตเวที        หมายถึงบุคคลเช่นไร ?

เฉลย       บุพพการี หมายถึงบุคคลผู ้ท าอุปการะก่อน กตัญญูกตเวทีหมายถึงบุคคลผู ้รู ้ อุปการะที่ท่านท าและ้วตอบแทน ฯ

๒.   พระธรรม คืออะไร ?   มีคุณต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร ?

เฉลย พระธรรม คือค าสั่งสอนของพระพุทธเจ ้า ฯ คือย่อมรักษาผูมีคุณ ้ปฏิบัติไม่ให ้ตกไปใน

๓.  บุญกิริยาวัตถุ  คืออะไร ?          โดยย่อมีเท่าไร ?       อะไรบ้าง ?

เฉลย       คือสิ่งเป็นที่ตั้งแห่งการบญบุญ ฯาเพ็มี๓ ฯ       คือ

๑.   ทานมัย บุญส าเร็จด ้วยการบริจาคทาน

๒.  สีลมัย    บุญส าเร็จด ้วยการรักษาศีล

๓.  ภาวนามัย บุญส าเร็จด ้วยการเจริญภาวนาฯ

๔. ธรรมดุจล้อรถน าไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?                    จงบอกมาสัก๒ข้อ

เฉลย

เรียกว่า จักร ฯ      ได ้แก่

๑. ปฏิรูปเทสวาสะ        อยู่ในประเทศอันสมควร

๒. สัปปุริสูปัสสยะ        คบสัตบุรุษ

๓. อัตตสัมมาปณิธิตั้งตนไว ้ชอบ

๔. ปุพเพกตปุญญตา  ความเป็นผู ้ได ้ท าความดีไว ้ในปางก่อน ฯ (เลือกตอบเพียง๒ข้อ) 

๕. บุคคลผู้รักษาความยุติธรรมไว้ได้ ควรเว้นจากธรรมอะไร ?    ธรรมนั้นมีอะไรบ้าง ?

เฉลย    ควรเว ้นจากอคติ๔ ฯ   มี

๑.

ความล าเอียงเพราะรักใคร่กัน

เรียกว่า ฉันทาคติ

๒.

ความล าเอียงเพราะไม่ชอบกัน

เรียกว่า โทสาคติ

๓.

ความล าเอียงเพราะเขลา

เรียกว่า โมหาคติ

๔.

ความล าเอียงเพราะกลัว

เรียกว่า ภยาคติ ฯ

๖.  กรรมอันเป็ นบาปหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน คือกรรมอะไร ? จงยกตัว๓ข้อย่างสัก

เฉลย       คืออนันตริยกรรม ฯ     มี

๑.

มาตุฆาต

ฆ่ามารดา

๒.

ปิตุฆาต

ฆ่าบิดา

๓.

อรหันตฆาต

ฆ่าพระอรหันต์

๔.

โลหิตุปบาท

ท าร ้ายพระพุทธเจ ้าจนถึงยังพระโลหิตให ้ห ้อขึ้นไป

๕.

สังฆเภท

ยังสงฆ์ให ้แตกจากกัน ฯ

(เลือกตอบเพียง๓ ข ้อ)

๗.  อานิสงส์แห่งการฟังธรรมมีอะไรบ้าง? เฉลย มี

๑.  ผู ้ฟังธรรมย่อมได ้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง

๒. สิ่งใดได ้เคยฟังแลแต่ไม่เข้ว ้าใจชัดย่อมเข ้าใจสิ่งนั้นชัด ๓. บรรเทาความสงสัยเสียได ้ ๔. ท าความเห็นให ้ถูกต ้องได ้ ๕. จิตของผู ้ฟังย่อมผ่องใส ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘. ธรรม ๔ ประการ ที่เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลเพื่อสุขในปัจจุบัน   เรียกว่าอะไร ? มี

อะไรบ้าง ?

เฉลย

เรียกว่าทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ฯมี

๑. อุฏฐานสัมปทาถึงพร ้อมด ้วยความหมั่นในการประกอบกิจอันควร

๒. อารักขสัมปทาถึงพร ้อมด ้วยการรักษาทั้งทรัพย์และการงานของตนไม่ให ้

เสื่อมไป

๓. กัลยาณมิตตตาความมีเพื่อนเป็นคนดีไม่คบคนชั่ว

๔.

สมชีวิตาความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่ก าลังทรัพย์ที่หาได ้ ฯ

๙. มิตรมีหลายจ าพวก  อยากทราบว่ามิตรแท้๔จาพวกมีอะไรบ้าง ?

เฉลย

มี

๑.

มิตรมีอุปการะ

๒.

มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์

๓.

มิตรแนะประโยชน์

๔.

มิตรมีความรักใคร่ ฯ

๑๐. บุตรธิดาพึงปฏิบัติต่อมารดาบิดาอย่างไร ?

เฉลย

พึงปฏิบัติอย่างนี้

๑. ท่านได ้เลี้ยงมาแล ้ว

เลี้ยงท่านตอบ

๒. ท ากิจของท่าน

๓. ด ารงวงศ์สกุล

๔. ประพฤติตนให ้เป็นคนควรรับทรัพย์มรดก

๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล ้ว      ท าบุญอุทิศให ้ท่าน ฯ

*********

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2559

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันอังคารที่๑๑ ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๙

   

๑. ในทางโลก ดูคนงามที่รูปร่างหน้าตา ส่วนในทางพระพุทธศาสน ดูคนงามที่ไหน ?

เฉลย ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่มีคุณธรรมอันท๒ ประการาให้งาม คือ ขันติ ความอดทน และโสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ

๒.           ในโลกนี้ มีบุคคลประเภทใดบ้างที่หาได้ยาก? เฉลย มี๒ ประเภท คือ

๑. บุพพการี บุคคลผู้ท าอุปการะก่อน

๒. กตัญญูกตเวที บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านท าแล้ว และท าตอ

๓.           พระรัตนตรัย กับไตรสรณคมน์ เป็นอย่างเดียวกัน หรือต่างกันอย่า? การเปล่งวาจาถึงรัตนะ๓เป็นที่พึ่ง จัดเป็นอย่างไหน๒ในั้น?

เฉลย ต่างกัน คือ พระรัตนตรัย ได้แก่หมวด๓แห่งรัตนะ คือ

พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์

ส่วนไตรสรณคมน์ ได้แก่การถึง (เข้าถึง) พระพุทธพระสงฆ์พระธรรม

เป็นสรณะ ฯ

จัดเป็นไตรสรณคมน์ ฯ

๔.           ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่ควรเว้นอันตร๔อย่างย คืออะไรบ้าง? เฉลย ควรเว้นอันตราย๔ อย่าง คือ

๑.   อดทนต่อค าสอนไม่ได้ คือเบื่อหน่ายต่อค าสั่งสอนขี้เกียจ ๒. เป็นคนเห็นแก่ปากแก่ท้องทนความอดอยากไม่ได้ ๓. เพลิดเพลินในกามคุณ ทะยานอยากได้สุขยิ่ง ๆ ขึ้นไป ๔. รักผู้หญิง ฯ

๕.           กายกับใจของเรานี้แบ่งออกเป็นกี่กอง?อะไรบ้าง? เฉลย แบ่งออกเป็น๕ กอง ฯ

คือ  ๑. กองรูป           ๒. กองเวทนา ๓. กองสัญญา

๔.  กองสังขาร๕. กองวิญญาณ ฯ

๖.            อินทรีย์๖กับอารมณ์๖ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร? เฉลย มีความสัมพันธ์กันอย่างนี้

ตา เป็นใหญ่ในการเห็นอารมณ์คือรูป หู เป็นใหญ่ในการฟังอารมณ์คือเสียง จมูก เป็นใหญ่ในการสูดดมอารมณ์คือกลิ่น ลิ้น เป็นใหญ่ในการลิ้มอารมณ์คือรส

กาย เป็นใหญ่ในการถูกต้องอารมณ์คือโผฏฐัพพะ ใจ เป็นใหญ่ในการรู้อารมณ์คือธรรม ฯ

๗.     เมื่อโลกธรรม๘ เกิดขึ้นแก่ตน ควรพิจารณาอย่างไร?

เฉลย ควรพิจารณาว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา ก็สักแต่ว่าเกิดขึ้ เป็นทุกข์มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาเมื่อพิจารณาเห็นแล้วก็อย่ายิน ในส่วนที่น่าปรารถนา และอย่ายินร้ายในส่วนที่ไม่น่าปรารถนา ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘.           ฆราวาสผู้ครองเรือนควรตั้งอยู่ในธรรมข้อใดบ้าง? เฉลย ควรตั้งอยู่ในฆราวาสธรรม๔คือ

๑.    สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน

๒.   ทมะ รู้จักข่มจิตของตน ๓. ขันติ อดทน

๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน ฯ

๙.           การคบคนชั่วเป็นมิตร เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างไร? เฉลย เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างนี้ คือการร่วมกินร่วมนอน ร่ว

ร่วมพรรคร่วมพวกร่วมไปมาหาสู่กับคนชั่ว มักจะถูกคนชั่วชักจูงไป เช่น คนไม่เคยเป็นนักเลงหญิง ไม่ติดสุรา ไม่เล่นการพนัน ไม่เป็ ก็ย่อมถูกชักจูงไปจนกลายเป็นนักเลงหญิงได้ เป็นต้น ฯ

๑๐. ศิษย์ที่ดีพึงปฏิบัติต่อครูอาจารย์? อย่างไรบ้าง เฉลย พึงปฏิบัติต่อท่านด้วยสถาน๕ อย่างนี้ คือ

๑. ด้วยลุกขึ้นยืนรับ

๒.  ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้ ๓. ด้วยเชื่อฟัง ๔. ด้วยอุปัฏฐาก

๕. ด้วยเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ฯ

--------------------

ให้เวลา๓ ชั่วโมง