พิธีสวดพระพุทธมนต์

พิธีสวดพระพุทธมนต์ เป็นวิธีการบาเพ็ญกุศลปรารภผู้ตาย เช่น บุพการี คนเคารพ
นับถือ คนมีพระคุณ ญาติสนิทมิตรสหาย ผู้บังคับบัญชา หรือผู้ใต้บังคับบัญชา แม้กระทั่ง
ศพคนไร้ญาติ เพื่ออุทิศกุศลให้คนเหล่านั้นได้รับความสุขในสัมปรายภพได้แก่ พิธีเกี่ยวกับ
การบาเพ็ญกุศลศพ เช่น การสวดพระอภิธรรม การทาบุญ ๗ วัน ๕๐ วัน ๑๐๐ วัน
การฌาปนกิจศพ การเก็บอัฐิ และการทาบุญครบรอบวันตาย มีการเตรียมงานและขั้นตอน
ประกอบพิธีเหมือนงานทาบุญทั่วไป ต่างกันเพียงรายละเอียดบางประการ
พิธีสวดพระพุทธมนต์ เริ่มต้นด้วยเจ้าภาพจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย จุดธูปเทียน
เครื่องทองน้อยเคารพศพหรืออัฐิ ใช้ธูปเทียนธรรมดาแทนก็ได้ อาราธนาศีล รับศีล อาราธนา
พระปริตร ฟังพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ ถวายภัตตาหาร ถวายจตุปัจจัยไทยธรรม ลาดภูษา
โยงหรือสายโยง ทอดผ้าบังสุกุล เป็นผ้าไตรหรือผ้าอื่นสาหรับพระสงฆ์ใช้สอยก็ได้ พระสงฆ์
พิจารณาผ้าบังสุกุลและอนุโมทนา เจ้าภาพกรวดน้าอุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตาย เป็นอันเสร็จพิธี
การจัดพิธีกรรมดังกล่าว อาจแตกต่างกันบางโอกาสบางสถานที่ สามารถปรับได้
ตามความเหมาะสม เช่น ถวายพัดรองที่ระลึก แสดงพระธรรมเทศนาก่อนหรือหลังการสวด
พระพุทธมนต์ มีสวดรับเทศน์ สวดมาติกา และสวดพระอภิธรรม เป็นหน้าที่ของพิธีกรของ
งานจะต้องพิจารณาดาเนินการให้เหมาะสมกับคนตายและความศรัทธาของเจ้าภาพ
การจัดงานศพ
การจัดงานศพมีอุปกรณ์ประกอบพิธีเหมือนงานทาบุญตามปกติทั่วไป เจ้าภาพ
จัดงานที่วัด ทางวัดจะจัดเตรียมให้ความต้องการของเจ้าภาพ ถ้าจัดพิธีที่บ้าน มีอุปกรณ์ต้อง
จัดเตรียม ได้แก่ ภูษาโยงหรือสายโยง สาหรับใช้ในงานศพเครื่องทองน้อย ตู้พระอภิธรรม
เครื่องบูชากะบะมุก สามารถใช้กระถางธูป เชิงเทียน และแจกันดอกไม้แทนก็ได้
การจัดงานศพมีหลายขั้นตอน ขั้นตอนแรก คือ พิธีรดน้าศพ การรดน้าศพมีหลังแต่ง
ศพเสร็จเรียบร้อยแล้ว มีการจัดเตรียมเตียงประดิษฐานศพ สาหรับให้ผู้มาร่วมพิธีได้รดน้าศพ
ถือเป็นการขอขมาโทษให้พ้นจากเวรกรรมที่มีต่อกัน ถ้าเป็นบุตรหลาน ก็แสดงถึงการสนอง
คุณและแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้ตายอีกด้วย เตียงตั้งศพนิยมวางทางด้านซ้ายของโต๊ะหมู่บูชาพระรัตนตรัยหรือตาแหน่งอันเหมาะสม นามือขวาของศพออกมาอยู่ด้านนอก เพื่อรด
น้าศพได้สะดวก ห้ามมิให้ผู้ใดเดินผ่านด้านศีรษะของศพ เพราะถือเป็นกิริยาอาการไม่เคารพ
ต่อศพ จัดร่างศพให้นอนหงายเหยียดยาว จัดมือขวาให้เหยียดออกห่างจากตัวเล็กน้อย
โดยให้หงายแบออกมาคอยรับการรดน้า ซึ่งการจัดลักษณะเช่นนี้ เป็นปริศนาธรรมให้ผู้มา
รดน้าพิจารณาว่า มนุษย์เรานั้น เมื่อตายไปแล้ว ไม่สามารถจะนาสิ่งใดติดตัวไปได้ นอกจาก
คุณความดีเท่านั้น ใช้ผ้าห่มแพรคลุมตลอดร่างศพ เปิดหน้าและมือขวาเท่านั้น จัดเตรียมขัน
น้ารองรับน้าจากมือศพ น้าอบน้าหอมผสมน้าอีกขันหนึ่ง พร้อมภาชนะเล็ก ๆ ให้บุตรหลาน
ตักน้ามอบให้ผู้มาร่วมพิธีได้รดน้าศพ จุดเครื่องบูชา เช่น ธูปหอม ด้านศีรษะศพ เป็นการ
สักการบูชาพระรัตนตรัยก่อนเริ่มทาพิธีรดน้าศพ เมื่อถึงเวลาตามกาหนด บุตรหลานวงศา-
คณาญาติจะรดน้าศพก่อน จากนั้นเชิญแขกผู้มาร่วมพิธีรดน้าตามลาดับ ถ้าได้รับพระราชทาน
น้าหลวงอาบศพ ให้เชิญผู้อาวุโสหรือผู้เคารพนับถือของบุตรหลาน เป็นประธานพิธีอาบน้า
หลวงพระราชทานเป็นท่านสุดท้ายซึ่งจะไม่มีการรดน้าศพอีกต่อไป นาศพบรรจุในหีบศพ
นาขึ้นตั้ง ณ สถานที่จัดเตรียมไว้พร้อมตั้งเครื่องสักการะศพ เป็นอันเสร็จพิธี
สถานที่ตั้งศพบาเพ็ญกุศล
สถานที่ตั้งศพ ควรคานึงถึงการจัดตั้งและส่วนประกอบของพิธีศพ คือ
๑. สถานที่ตั้งโต๊ะหมู่บูชาพระรัตนตรัย
๒. สถานที่ตั้งอาสน์สงฆ์ สาหรับพระสงฆ์นั่งสวดพระอภิธรรมและพิธีอื่น ๆ
๓. สถานที่ตั้งเครื่องประกอบศพ เช่น เครื่องราชอิสริยาภรณ์ (ถ้ามี) รูปถ่ายผู้ตาย
๔. สถานที่ตั้งพวงหรีดของผู้นามาแสดงความอาลัยต่อผู้ตาย
๕. สถานที่ตั้งเครื่องไทยธรรมถวายพระสงฆ์และอุปกรณ์เครื่องใช้ในพิธีศพ
การจัดสถานที่สวดพระอภิธรรมศพ
การจัดสถานที่สวดพระอภิธรรมศพ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของสถานที่ นิยมตั้ง
โต๊ะหมู่ด้านศีรษะของศพ หันพระพักตร์พระพุทธรูปไปทางทิศตะวันออก ทิศเหนือ หรือทิศใต้
ไม่นิยมหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันตก เว้นแต่ข้อจากัดของสถานที่ตั้งอาสนะสาหรับ
พระสงฆ์นั่งสวดพระอภิธรรม ตั้งตู้คัมภีร์พระอภิธรรมด้านหน้าพระสงฆ์ ให้สูงกว่าอาสนะ
เล็กน้อย
อุปกรณ์เครื่องใช้ต้องจัดเตรียมในพิธีศพ
๑. ผ้าภูษาโยงหรือด้ายสายโยง
๒. เครื่องทองน้อย
๓. ชุดกรวดน้า
๔. กระถางธูป พร้อมตะเกียงเล็ก
๕. โต๊ะรองกราบหรือหมอนรองกราบ
ผ้าภูษาโยง ใช้ต่อเชื่อมกับด้ายสายโยงจากมือของศพ ทอดลงมาจากปากหีบศพ
วางอยู่หัวอาสน์สงฆ์ ถัดจากโต๊ะหมู่บูชา สาหรับลาดด้านหน้าพระสงฆ์ในเวลาทอดผ้าบังสุกุล
เช่น สบง จีวร ผ้าไตร หรือผ้าอื่น ๆ ให้พระสงฆ์ใช้สอยได้
เครื่องทองน้อย นิยมใช้ ๒ ชุด ตั้งหน้าหีบศพชุดหนึ่ง สาหรับให้ผู้วายชนม์บูชา
พระธรรม โดยหันธูปเทียนเข้าหาหีบศพ พุ่มดอกไม้อยู่ด้านนอกหีบศพ อีกชุดหนึ่งสาหรับ
ประธานพิธีหรือเจ้าภาพจุดเคารพศพ หันธูปเทียนเข้าหาคนจุด หันพุ่มดอกไม้เข้าหาหีบศพ
มีข้อควรสังเกต คือ การตั้งเครื่องทองน้อย จะให้ใครจุดสักการะสิ่งใด ให้หันธูปเทียนเข้า
หาคนจุดและเทียนต้องอยู่ขวามือคนจุดเสมอไป
กระถางธูป พร้อมธูปและตะเกียงขนาดเล็ก วางเบื้องหน้าเครื่องตั้งประดับศพ
ให้คนมาในงานจุดเคารพศพตามประเพณีนิยม
พิธีบังสุกุลปากหีบ
เมื่อจัดพิธีการตั้งแต่ต้น กระทั้งนาศพบรรจุลงหีบ และนาหีบศพขึ้นตั้งบนโต๊ะเครื่องตั้ง
พร้อมประดับตกแต่งเรียบร้อยแล้ว ถ้าเจ้าภาพมีความประสงค์ทอดผ้าบังสุกุลปากหีบ พึงนิมนต์
พระสงฆ์ ๕ รูป หรือ ๑๐ รูป นั่งบนอาสนสงฆ์ ประธานหรือเจ้าภาพจุดเครื่องบูชาพระรัตนตรัย
จุดเครื่องทองน้อยหรือธูปเทียนหน้าหีบศพ อาราธนาศีล รับศีล ลาดผ้าภูษาโยงหรือสายโยง
ประธานหรือเจ้าภาพทอดผ้าบังสุกุล โดยวางขวางทับผ้าภูษาโยงหรือสายโยง พระสงฆ์

พิจารณาผ้าบังสุกุลและอนุโมทนา เจ้าภาพกรวดน้าอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ตาย เป็นอันเสร็จพิธี