จตุกกะ คือ หมวด ๔

ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์  คือ  ประโยชน์ในปัจจุบัน  ๔  อย่าง

         ๑.   อุฏฐานสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยความหมั่น  ในการประกอบกิจ  เครื่องเลี้ยงชีวิตก็ดี  ในการศึกษาเล่าเรียนก็ดี  ในการทำธุระหน้าที่ของตนก็ดี

          ๒.   อารักขสัมปทา   ถึงพร้อมด้วยการรักษา  คือรักษาทรัพย์ที่แสวงหามาได้ด้วยความหมั่น  ไม่ให้เป็นอันตรายก็ดี  รักษาการงานของตน   ไม่ให้เสื่อมเสียไปก็ดี

         ๓.   กัลยาณมิตตตา   ความมีเพื่อนเป็นคนดี  ไม่คบคนชั่ว

         ๔.   สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควร แก่กำลังทรัพย์ที่หาได้  ไม่ให้ ฝืดเคืองนัก ไม่ให้ฟุ่มเฟือยนัก

สัมปรายิกัตถประโยชน์  คือ   ประโยชน์ภายหน้า  ๔  อย่าง

         ๑.   สัทธาสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยศรัทธาคือเชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ เช่นเชื่อว่าทำดีได้ดี  ทำชั่วได้ชั่ว  เป็นต้น

         ๒.   สีลสัมปทา   ถึงพร้อมด้วยศีล  คือ  รักษา  กาย วาจาเรียบร้อยดีไม่มีโทษ 

         ๓.   จาคสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยการบริจาคทาน  เป็นการเฉลี่ยสุขให้แก่ผู้อื่น

         ๔.   ปัญญาสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยปัญญา  รู้จัก บาป บุญ คุณ  โทษประโยชน์  มิใช่ประโยชน์ 

  มิตตปฏิรูป  คือ  คนเทียมมิตร  ๔  จำพวก

          ๑.   คนปลอกลอก  ๒.  คนดีแต่พูด   ๓.  คนหัวประจบ   ๔.  คนชักชวนในทางฉิบหาย

คน  ๔  จำพวกนี้  ไม่ใช่มิตร  เป็นแต่คนเทียมมิตร  ไม่ควรคบ

๑.  คนปลอกลอก   มีลักษณะ  ๔

         ๑.   คิดเอาแต่ได้ฝ่ายเดียว    ๒.   เสียให้น้อย  คิดเอาให้ได้มา    ๓.   เมื่อมีภัยแก่ตัว  จึงรับทำกิจของเพื่อน  ๔.   คบเพื่อนเพราะเห็นแก่ประโยชน์ของตัว

๒.  คนดีแต่พูด    มีลักษณะ  ๔

         ๑.   เก็บเอาเรื่องล่วงแล้วมาปราศรัย ๒.   อ้างเอาเรื่องที่ยังไม่มีมาปราศรัย  ๓.   สงเคราะห์ด้วยสิ่งหาประโยชน์มิได้  ๔.   ออกปากพึ่งมิได้

๓.  คนหัวประจบ  มีลักษณะ  ๔

         ๑.  จะทำชั่วก็คล้อยตาม ๒. จะทำดีก็คล้อยตาม  ๓. ต่อหน้าว่าสรรเสริญ ๔. ลับหลังตั้งนินทา

๔.  คนชักชวนในทางฉิบหาย  มีลักษณะ  ๔

         ๑.    ชักชวนดื่มน้ำเมา  ๒.   ชักชวนเที่ยวกลางคืน  ๓.   ชักชวนให้มัวเมาในการเล่น            ๔.   ชักชวนเล่นการพนัน

มิตรแท้   ๔    จำพวก

         ๑.   มิตรมีอุปการะ   ๒.   มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์  ๓.  มิตรแนะประโยชน์ ๔.   มิตรมีความรักใคร่

                           มิตร  ๔  จำพวกนี้  เป็นมิตรแท้  ควรคบ

๑.  มิตรมีอุปการะ   มีลักษณะ  ๔

        ๑.   ป้องกันเพื่อนผู้ประมาทแล้ว ๒.   ป้องกันทรัพย์สมบัติของเพื่อนผู้ประมาทแล้ว

         ๓.   เมื่อมีภัย  เป็นที่พึ่งพำนักได้  ๔.   เมื่อมีธุระ  ช่วยออกทรัพย์ให้เกินกว่าที่ออกปาก

๒.   มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์   มีลักษณะ  ๔

        ๑.   ขยายความลับของตนแก่เพื่อน ๒.   ปิดความลับของเพื่อนไม่ให้แพร่งพราย

         ๓.   ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ    ๔.   แม้ชีวิตก็อาจสละแทนได้

๓.   มิตรแนะประโยชน์   มีลักษณะ   ๔

         ๑.   ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว  ๒.   แนะนำให้ตั้งอยู่ในความดี  ๓.   ให้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง

         ๔.   บอกทางสวรรค์ให้

๔.   มิตรมีความรักใคร่   มีลักษณะ   ๔

         ๑. ทุกข์ๆ ด้วย ๒. สุขๆด้วย ๓. โต้เถียงคนที่พูดติเตียนเพื่อน ๔. รับรองคนที่พูดสรรเสริญเพื่อน

สังคหวัตถุ  ๔  อย่าง

         ๑.   ทาน   ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน ๒.    ปิยวาจา   เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน

         ๓.    อัตถจริยา   ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น  ๔.   สมานัตตตา    ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว      คุณทั้ง  ๔  อย่างนี้  เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจของผู้อื่นไว้ได้

ฆราวาสธรรม    ๔  อย่าง

          ๑.   สัจจะ     สัตย์ซื่อต่อกัน  ๒.   ทมะ  รู้จักข่มจิตของตน (หมายถึง  ปัญญา)

          ๓.   ขันติ อดทน  (หมายถึง  ความเพียร) ๔. จาคะ  สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน