ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธประวัติ นักธรรมชั้นตรี
สอบในสนามหลวง
วันเสาร์ ที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕
๑. ๑.๑ พุทธประวัติว่าด้วยเรื่องอะไร ?
๑.๒ การเรียนรู้พุทธประวัติได้ประโยชน์อย่างไร ?
๑. ๑.๑ ว่าด้วยเรื่องความเป็นมาของพระพุทธเจ้า เป็นการแสดงพระพุทธจริยาในด้าน
ต่างๆ ของพระองค์ให้ปรากฏ ฯ
๑.๒ ได้ประโยชน์ ๒ ประการ คือ
๑) ในด้านการศึกษา ทำให้ทราบความเป็นมาของพระพุทธเจ้า เช่นเดียว
กับการศึกษาตำนานความเป็นมาของชาติตน ทำให้บุคคลได้ทราบว่า
ชาติของตนเป็นมาอย่างไร มีความสำคัญอย่างไรเป็นต้น
๒) ในด้านปฏิบัติ ทำให้บุคคลได้แนวในการดำเนินชีวิตตามพระพุทธจริยา
อันเป็นปฏิปทานำความสุขความเจริญมาให้แก่บุคคล ตามสมควรแก่การ
ประพฤติปฏิบัติ ฯ
๒. ๒.๑ พระมหาบุรุษทรงอธิษฐานเพศเป็นบรรพชิตที่ไหน ?
๒.๒ ในราตรีแห่งการตรัสรู้ พระมหาบุรุษทรงบรรลุญาณอะไรในแต่ละยาม ?
๒. ๒.๑ ที่ริมฝั่งแม่น้ำอโนมา ณ อนุปิยอัมพวัน แคว้นมัลละ ฯ
๒.๒ ทรงบรรลุปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ในปฐมยาม
ทรงบรรลุจุตูปปาตญาณหรือทิพพจักษุญาณ ในมัชฌิมยาม
ทรงบรรลุอาสวักขยญาณ ในปัจฉิมยาม ฯ
๓. ๓.๑ พระพุทธองค์ทรงตัดสินพระทัยแสดงธรรมโปรดเวไนยสัตว์เพราะทรงพิจารณา อย่างไร ?
๓.๒ พระพุทธองค์ตรัสรู้ธรรมพิเศษแล้ว ในพรรษาแรกเสด็จประทับอยู่ที่ไหน ?
และทรงบำเพ็ญพุทธกิจไว้อย่างไร ?
๓. ๓.๑ เพราะทรงพิจารณาว่า บุคคลผู้มีกิเลสน้อยเบาบางก็มี หนาก็มี ผู้มีอินทรีย์กล้า
ก็มี อ่อนก็มี เป็นผู้จะพึงสอนให้รู้ได้โดยง่ายก็มี โดยยากก็มี เป็นผู้สามารถจะ
รู้ได้ก็มี ไม่สามารถจะรู้ได้ก็มี เปรียบเหมือนดอกบัว ๔ เหล่า เมื่อเป็นเช่นนั้น
พระธรรมเทศนาคงไม่ไร้ผล จักยังประโยชน์ให้สำเร็จแก่คนทุกเหล่า เว้นแต่
จำพวกที่มิใช่เวไนยสัตว์ที่เปรียบด้วยดอกบัวอันเป็นภักษาแห่งปลาและเต่า ฯ
๓.๒ ประทับอยู่ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี ฯ
ได้ทรงบำเพ็ญพุทธกิจที่สำคัญไว้ดังนี้
๑) ทรงแสดงธรรมโปรดพระภิกษุปัญจวัคคีย์ให้ได้สำเร็จมรรคผลสูงสุด
๒) ทรงแสดงธรรมโปรดพระยสะพร้อมด้วยสหายอีก ๕๔ คน จนสำเร็จ
พระอรหัตผลทั้งหมด
๓) ทรงแสดงธรรมโปรดบิดามารดาและภรรยาเก่าของพระยสะให้ได้
ดวงตาเห็นธรรม แล้วแสดงตนเป็นอุบาสกอุบาสิกา ผู้ถึงพระ
รัตนตรัยก่อนกว่าชนทั้งปวงในโลก
๔) ทรงส่งพระอรหันตสาวก ๖๐ องค์ ไปประกาศพระศาสนายังถิ่นต่างๆ
เพื่อประโยชน์สุขแก่ชาวโลก ฯ
๔. ๔.๑ พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรมต่อไปนี้แก่ใคร ? ที่ไหน ?
ก) โอวาทปาฏิโมกข์
ข) เวทนาปริคคหสูตร
๔.๒ สถานที่ต่อไปนี้มีความเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธองค์อย่างไร ?
ก) เวฬุวัน
ข) สาลวัน
๔. ๔.๑ ก) แก่พระอรหันตขีณาสพ ๑,๒๕๐ องค์ ณ เวฬุวนาราม แคว้นมคธ
ข) แก่ทีฆนขปริพาชก ณ ถ้ำสุกรขาตา เขาคิชฌกูฏ แขวงเมืองราชคฤห์ ฯ
๔.๒ ก) เป็นพระราชอุทยานของพระเจ้าพิมพิสาร ซึ่งทรงถวายเป็นที่ประทับ
ของพระพุทธองค์พร้อมกับพระสงฆ์ เป็นสังฆารามแห่งแรก ฯ
ข) เป็นสถานที่แสดงธรรมโปรดสุภัททปริพาชกผู้เป็นปัจฉิมสักขิสาวก
และเป็นสถานที่ปรินิพพาน ฯ
๕. ๕.๑ พระราชาของแคว้นไหนที่นับถือพระพุทธศาสนาเป็นองค์แรก ? และทรงพระนาม
ว่าอะไร ?
๕.๒ ความปรารถนาว่า "ขอให้ข้าพเจ้ารู้ทั่วถึงธรรมของพระอรหันต์" เป็นความ
ปรารถนาของใคร ? และความปรารถนานั้นสำเร็จบริบูรณ์เมื่อไร ?
๕. ๕.๑ พระราชาของแคว้นมคธ ทรงพระนามว่า พิมพิสาร ฯ
๕.๒ ของพระเจ้าพิมพิสารครั้งยังทรงเป็นพระราชกุมาร ฯ สำเร็จบริบูรณ์ในวันที่
ได้ฟังอนุปุพพีกถาและอริยสัจ ๔ ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโปรด ณ สวนตาลหนุ่ม
จนได้ดวงตาเห็นธรรม ฯ
๖. ๖.๑ พระพุทธองค์ประทับจำพรรษาสุดท้าย ณ ที่ใด ?
๖.๒ พระองค์ทรงปลงอายุสังขารเมื่อใด ?
๖. ๖.๑ ณ บ้านเวฬุวคาม กรุงเวสาลี แคว้นวัชชี ฯ
๖.๒ เมื่อวันเพ็ญเดือน ๓ คือ ๓ เดือนก่อนเสด็จดับขันธปรินิพพาน ฯ
๗. ๗.๑ เมื่อจะเสด็จดับขันธปรินิพพาน พระพุทธองค์ได้ประทานพระโอวาทเรื่อง
ศาสดาแทนพระองค์ไว้อย่างไร ?
๗.๒ พระผู้มีพระภาคได้ตรัสถึงวิธีปฏิบัติต่อภิกษุผู้ถูกลงพรหมทัณฑ์ไว้อย่างไร ?
๗. ๗.๑ ได้ประทานพระโอวาทว่า "ดูก่อนอานนท์ ธรรมก็ดี วินัยก็ดี อันใด อันเราได้
แสดงแล้ว ได้บัญญัติแล้วแก่ท่านทั้งหลาย ธรรมและวินัยนั้น จักเป็นศาสดา
แห่งท่านทั้งหลาย โดยกาลที่ล่วงไปแล้วแห่งเรา" ฯ
๗.๒ ตรัสไว้ว่า "ภิกษุนั้นจะพึงปรารถนาเจรจาคำใด ก็พึงเจรจาคำนั้น ภิกษุทั้งหลาย
ไม่พึงว่า ไม่พึงโอวาท ไม่พึงสั่งสอนเลย" ฯ
ศาสนพิธี
๘. ๘.๑ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา กำหนดไว้กี่วัน ? มีวันอะไรบ้าง ?
๘.๒ วันแรม ๘ ค่ำ เดือน ๖ เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาอย่างไร ?
๘. ๘.๑ ๔ วัน มีวันวิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา วันมาฆบูชา และวันอาสาฬหบูชา ฯ
๘.๒ เป็นวันอัฏฐมีบูชา คือวันคล้ายกับวันถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ ฯ
๙. ๙.๑ คำว่า "เจริญพระพุทธมนต์" กับ "สวดพระพุทธมนต์" ใช้ในพิธีต่างกันอย่างไร ?
๙.๒ จงเขียนคำอาราธนาพระปริตรมาดู
๙. ๙.๑ คำว่า "เจริญพระพุทธมนต์" ใช้ในพิธีมงคล ส่วนคำว่า "สวดพระพุทธมนต์"
ใช้ในพิธีอวมงคล ฯ
๙.๒ วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา
สพฺพทุกฺขวินาสาย ปริตฺตํ พฺรูถ มงฺคลํ ฯ
วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา
สพฺพภยวินาสาย ปริตฺตํ พฺรูถ มงฺคลํ ฯ
วิปตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา
สพฺพโรควินาสาย ปริตฺตํ พฺรูถ มงฺคลํ ฯ
๑๐. ๑๐.๑ คำว่า "เผดียงสงฆ์" หมายถึงอะไร ?
๑๐.๒ การกราบด้วยเบญจางคประดิษฐ์ หมายถึงอย่างไร ?
๑๐. ๑๐.๑ หมายถึงการแจ้งความประสงค์ให้สงฆ์ทราบ ฯ
๑๐.๒ หมายถึงการกราบพร้อมด้วยองค์ ๕ คือให้หน้าผาก กับฝ่ามือสองข้าง เข่าสองข้างจดพื้น ฯ
