วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2544
ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี
สอบในสนามหลวง
วันเสาร์ ที่ ๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔
๑.
๑.๑
ธรรมคุ้มครองโลกมีอะไรบ้าง ?
๑.๒
ธรรมข้อนี้จะคุ้มครองโลกได้อย่างไร ?
๑.
๑.๑
มี ๒ อย่างคือ
๑) หิริ ความละอายแก่ใจ
๒) โอตตัปปะ ความเกรงกลัว
๑.๒
ธรรมข้อนี้จะคุ้มครองโลกได้ เนื่องจากปัจจุบันโลกที่เกิดวิกฤตการณ์ในด้านต่าง ๆ ส่วนหนึ่งนั้นเป็นเพราะชาวโลกละทิ้งธรรม คือ หิริ และโอตตัปปะ ไม่ละอายแก่ใจ ไม่เกรงกลัวต่อผลแห่งความชั่ว ขาดเมตตากรุณา เป็นคนเห็นแก่ตัวจัด มีการเบียดเบียน กระทำทุจริต โดยวิธีการต่าง ๆ หากชาวโลกมีธรรมคู่นี้ตั้งมั่นในใจแล้ว ก็จะช่วยคุ้มครองโลกให้พ้นจากภาวะวิกฤตในปัจจุบันได้
๒.
๒.๑
พระรัตนตรัย กับไตรสรณคมน์ เป็นอย่างเดียวกัน หรือต่างกันอย่างไร ?
๒.๒
การเปล่งวาจาถึงรัตนะ ๓ เป็นที่พึ่ง จัดเป็นอย่างไหนใน ๒ อย่างนั้น ?
๒.
๒.๑
ต่างกัน พระรัตนตรัย ได้แก่หมวด ๓ แห่งรัตนะ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ส่วนไตรสรณคมน์ ได้แก่การถึง (เข้าถึง) พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นสรณะ
๒.๒
จัดเป็นไตรสรณคมน์
๓.
๓.๑
ปธาน ๔ มีอะไรบ้าง ?
๓.๒
คนเสพยาเสพย์ติด เพียรพยายามจะเลิกให้ได้ ชื่อว่าตั้งอยู่ในปธานข้อไหน ?
๓.
๓.๑
มี ๑) สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน
๒) ปหานปธาน เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว
๓) ภาวนาปธาน เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน
๔) อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อม
๓.๒
ตั้งอยู่ในปหานปธาน
๔.
๔.๑
อริยสัจ ๔ มีอะไรบ้าง ?
๔.๒
ปรารถนาสิ่งใด ไม่ได้สมหวัง จัดเป็นอริยสัจข้อไหน ?
๔.
๔.๑
มี ๑) ทุกข์
๒) สมุทัย คือ เหตุให้ทุกข์เกิด
๓) นิโรธ คือ ความดับทุกข์
๔) มรรค คือ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
๔.๒
จัดเป็นทุกข์
๕.
๕.๑
กรรมที่เป็นบาปหนักที่สุด มีชื่อเรียกว่าอะไร ? คืออะไรบ้าง ?
๕.๒
เพราะเหตุไรจึงเป็นกรรมที่เป็นบาปหนักที่สุด ?
๕.
๕.๑
มีชื่อเรียกว่า อนันตริยกรรม คือ
๑) มาตุฆาต ฆ่ามารดา
๒) ปิตุฆาต ฆ่าบิดา
๓) อรหันตฆาต ฆ่าพระอรหันต์
๔) โลหิตุปบาท ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป
๕) สังฆเภท ยังสงฆ์ให้แตกจากกัน
๕.๒
เพราะห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน ตั้งอยู่ในฐานปาราชิกของผู้นับถือ
พระพุทธศาสนา ห้ามไม่ให้ทำเป็นเด็ดขาด
๖.
๖.๑
ทรัพย์ประเภทไหนเรียกว่าอริยทรัพย์ ?
๖.๒
อริยทรัพย์ดีกว่าทรัพย์ภายนอกเพราะเหตุไร ?
๖.
๖.๑
ทรัพย์ คือคุณความดีที่มีในสันดานอย่างประเสริฐ เรียกว่า อริยทรัพย์ มี ศรัทธา ศีล เป็นต้น
๖.๒
ดีกว่า เพราะอริยทรัพย์ เป็นคุณธรรม เครื่องบำรุงจิตใจให้ปลื้มให้อบอุ่น มีแล้วไม่ต้องเป็นทุกข์กังวลในการคุ้มครองป้องกันโจรภัยเป็นต้น ใครแย่งชิงไปไม่ได้ ใช้เท่าใดก็ไม่ต้องกลัวหมดสิ้น ไม่ต้องเสี่ยงภัยในการแสวงหา เป็นต้น ทั้งสามารถติดตามเป็นที่พึ่งในสัมปรายภพได้ด้วย
๗.
๗.๑
โลกธรรมมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?
๗.๒
ท่านสอนให้ปฏิบัติต่อโลกธรรมอย่างไร ?
๗.
๗.๑
มี ๘ อย่าง คือ
มีลาภ ๑ ไม่มีลาภ ๑
มียศ ๑ ไม่มียศ ๑
สรรเสริญ ๑ นินทา ๑
สุข ๑ ทุกข์ ๑
๗.๒
สอนอย่างนี้ คือในโลกธรรมทั้ง ๘ อย่างนี้ อย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้น
ควรพิจารณาว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา มันเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา ควรรู้ตามที่เป็นจริง อย่าให้ครอบงำจิตได้ คืออย่ายินดีในส่วนที่ปรารถนา อย่ายินร้ายในส่วนที่ไม่ปรารถนา
๘.
๘.๑
อบายมุข ๔ มีอะไรบ้าง ?
๘.๒
การเที่ยวกลางคืนมีโทษอย่างไรบ้าง ?
๘.
๘.๑
มี ๑) ความเป็นนักเลงหญิง
๒) ความเป็นนักเลงสุรา
๓) ความเป็นนักเลงเล่นการพนัน
๔) ความคบคนชั่วเป็นมิตร
๘.๒
มีโทษ ๖ อย่างคือ
๑) ชื่อว่าไม่รักษาตัว
๒) ชื่อว่าไม่รักษาลูกเมีย
๓) ชื่อว่าไม่รักษาทรัพย์สมบัติ
๔) เป็นที่ระแวงของคนทั้งหลาย
๕) มักถูกใส่ความ
๖) ได้ความลำบากมาก
๙.
๙.๑
มิตตปฏิรูปได้แก่คนพวกไหนบ้าง ?
๙.๒
พระพุทธเจ้าทรงสอนให้ปฏิบัติต่อคนพวกนี้อย่างไร ?
๙.
๙.๑
ได้แก่ ๑) คนปอกลอก
๒) คนดีแต่พูด
๓) คนหัวประจบ
๔) คนชักชวนในทางฉิบหาย
๙.๒
ทรงสอนให้หลีกเลี่ยงไม่ควรคบเป็นมิตร เหมือนคนเดินทางหลีกเลี่ยงทางที่มีภัยอันตรายเสีย ฉะนั้น
๑๐.
๑๐.๑
จงเขียนศีล ๕ ข้อที่ ๓ พร้อมทั้งคำแปล
๑๐.๒
อุบาสก อุบาสิกา ควรงดเว้นการค้าขายที่ไม่ชอบธรรมอะไรบ้าง ?
๑๐.
๑๐.๑
กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี เว้นจากการประพฤติผิดในกาม
๑๐.๒
ควรงดเว้น ๑) ค้าขายเครื่องประหาร
๒) ค้าขายมนุษย์
๓) ค้าขายสัตว์เป็นสำหรับฆ่าเพื่อเป็นอาหาร
๔) ค้าขายน้ำเมา
๕) ค้าขายยาพิษ
