วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2552

 วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2552

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอังคาร ที่ ๒๙ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๒

๑.     บุพพการีและกตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลเช่นไร ?

จงยกตัวอย่างมาสัก ๒ คู่

๑.      บุพพการี  ได้แก่บุคคลผู้ทำอุปการะก่อน

กตัญญูกตเวที  ได้แก่บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านทำแล้ว  และตอบแทน

(ตอบเพียง ๒ คู่)

คู่ที่ ๑   มารดาบิดากับบุตรธิดา

คู่ที่ ๒   ครูอาจารย์กับศิษย์

คู่ที่ ๓   พระราชากับราษฎร

คู่ที่ ๔   พระพุทธเจ้ากับพุทธบริษัท ฯ

๒.     อาการที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอนมีกี่อย่าง ?  

ข้อที่ว่า “ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์” นั้นคืออย่างไร ?

๒.      มี ๓ อย่าง ฯ

คือ ผู้ปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์โดยสมควรแก่ความปฏิบัติ ฯ

๓.     มูลเหตุที่ทำให้บุคคลทำความชั่ว เรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?  

        เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรปฏิบัติอย่างไร ?

๓.      เรียกว่า อกุศลมูล ฯ

          มี     ๑. โลภะ อยากได้

                 ๒. โทสะ คิดประทุษร้ายเขา

                 ๓. โมหะ หลงไม่รู้จริง ฯ

          เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรละเสีย  ด้วยทาน ศีล ภาวนา ฯ

๔.     ปัญญาอันเห็นชอบอย่างไร จึงชื่อว่ามรรคในอริยสัจ ๔ ? เพราะเหตุไร ?

๔.      ปัญญาอันเห็นชอบว่าสิ่งนี้ทุกข์  สิ่งนี้เหตุให้ทุกข์เกิด  สิ่งนี้ความดับทุกข์  สิ่งนี้ทางให้ถึงความดับทุกข์  ได้ชื่อว่ามรรค ฯ   เพราะเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ฯ

๕.     ธรรมเป็นกำลัง ๕ อย่าง  คืออะไรบ้าง ?   ธรรม ๕ อย่างนั้น เรียกว่าอินทรีย์  เพราะเหตุไร ?

๕.      คือ     ๑.  สัทธา      ความเชื่อ             ๒.  วิริยะ    ความเพียร

       ๓.  สติ        ความระลึกได้    ๔.  สมาธิ    ความตั้งใจมั่น

                   ๕.  ปัญญา    ความรอบรู้ ฯ

          เพราะเป็นใหญ่ในกิจของตน ฯ

๖.     คารวะ คืออะไร ?   มีกี่อย่าง ?  

        ข้อว่า คารวะในความศึกษา  หมายถึงอะไร ?

๖.      คือ ความเคารพ เอื้อเฟื้อ ฯ   มี ๖ อย่าง ฯ

          หมายถึง ความเคารพ เอื้อเฟื้อในไตรสิกขา ฯ

๗.    มละ คืออะไร ? เป็นศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์ จัดเข้าในมละอย่างไหน และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?

๗.      มละคือมลทิน ฯ   จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน   และควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ

๘.     อบายมุข  คืออะไร ?  คบคนชั่วเป็นมิตรมีโทษอย่างไร ?

๘.      คือ  ทางแห่งความเสื่อม ฯ

          มีโทษอย่างนี้ คือ

๑.     นำให้เป็นนักเลงการพนัน

๒.    นำให้เป็นนักเลงเจ้าชู้

๓.    นำให้เป็นนักเลงเหล้า

๔.     นำให้เป็นคนลวงเขาด้วยของปลอม

๕.     นำให้เป็นคนลวงเขาซึ่งหน้า

๖.     นำให้เป็นคนหัวไม้ ฯ

๙.      ธรรมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์ในปัจจุบันเรียกว่าอะไร ?  มีอะไรบ้าง ?

๙.      เรียกว่า ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ฯ   มีดังนี้

๑. อุฏฐานสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยความหมั่น  ในการประกอบกิจเครื่องเลี้ยงชีวิตก็ดี  ในการศึกษาเล่าเรียนก็ดี  ในการทำธุระหน้าที่ของตนก็ดี

๒.  อารักขสัมปทา  ถึงพร้อมด้วยการรักษา  คือรักษาทรัพย์ที่แสวงหามาได้ด้วยความหมั่น  ไม่ให้เป็นอันตรายก็ดี  รักษาการงานของตน  ไม่ให้เสื่อมเสียไปก็ดี

๓.  กัลยาณมิตตตา  ความมีเพื่อนเป็นคนดี  ไม่คบคนชั่ว

๔.    สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได้ไม่ให้  ฝืดเคืองนัก  ไม่ให้ฟูมฟายนัก ฯ

๑๐.   มิจฉาวณิชชา คืออะไร ? การค้าขายเด็ก การค้าขายยาเสพติด การ    ค้าขายเบ็ดตกปลา  จัดเป็นมิจฉาวณิชชาข้อใด?

๑๐.    มิจฉาวณิชชา  คือการค้าขายไม่ชอบธรรม ฯ

          การค้าขายเด็ก  จัดเข้าในค้าขายมนุษย์

          การค้าขายยาเสพติด  จัดเข้าในค้าขายน้ำเมา

          การค้าขายเบ็ดตกปลา  จัดเข้าในค้าขายเครื่องประหาร ฯ

***********

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2553

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๑๘ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๓

 ธรรมมีอุปการะมากมีอะไรบ้าง ?  ที่ว่ามีอุปการะมากนั้นเพราะเหตุ

 มี สติ ความระลึกได้  และสัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ

เพราะท ำให้เป็นผู้ไม่ประมาทในการท ำกิจการงานใด ๆ และเป็นอุป ให้ธรรมเหล่าอื่นเกิดขึ้น ฯ

 ในรัตนะ ๓  พระธรรม ได้แก่อะไร ?  ให้คุณแก่ผู้ปฏิบัติตามอย่า

 ได้แก่พระธรรมวินัยที่เป็นค ำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ฯ ย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

 พระโอวาทของพระพุทธเจ้า หรือที่เรียกกันว่าหัวใจพระศาสนา มีก อะไรบ้าง ?

 มี ๓ ข้อ ฯ  คือ

๑. เว้นจากทุกจริต  คือประพฤติชั่วด้วยกาย  วาจา  ใจ

๒. ประกอบสุจริต คือประพฤติดีด้วยกาย วาจา ใจ

 ท ำใจของตนให้หมดจดจากเครื่องเศร้าหมองใจ มีโลภ โกรธ หลง เป็นต้น

 ทุจริต คืออะไร ? ความเห็นว่าคุณของบิดามารดาครูบาอาจารย์ไ บุญบาปไม่มี จัดเป็นทุจริตข้อไหน ?

 คือ ประพฤติชั่วด้วยกายวาจาใจ ฯ จัดเป็นมโนทุจริต ฯ

 ไตรลักษณะ  ได้แก่อะไรบ้าง ?

 ๑. อนิจจตา  ความเป็นของไม่เที่ยง

๒. ทุกขตา ความเป็นทุกข์

๓. อนัตตตา  ความเป็นของใช่ตนฯ

 พรหมวิหาร ๔ มีอะไรบ้าง ?

 มี เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ฯ เพราะเป็นธรรมเครื่องอยู่ของท่านผู้ใหญ่ ฯ

 นักเรียนผู้ต้องการจะเรียนหนังสือให้ได้ผลดี  จะน ำอิทธิบาทมาใ

 ในเบื้องต้น ต้องสร้างฉันทะคือความพอใจในการศึกษาเล่าเรียนก่อน มีความพอใจ จะเป็นเหตุให้ขยันศึกษาหาความรู้ที่เรียกว่าวิริ ความใฝ่ใจใคร่รู้สิ่งต่าง ๆ มากขึ้น ที่เรียกว่าจิตตะ และเมื ก็ต้องน ำความรู้นั้นมาใคร่ครวญพิจารณาให้เข้าใจเหตุและผลอย่ ที่เรียกว่า วิมังสา ดั่งนี้ก็จะประสบผลส ำเร็จในการศึกษาเล่าเร

  

คิหิปฏิบัติ

 ศีลที่คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์  มีอะไรบ้าง ?

 มี ๑.  เว้นจากการฆ่าสัตว์

 เว้นจากการลักทรัพย์

 เว้นจากการประพฤติผิดในกาม ๔. เว้นจากการพูดปด

 เว้นจากการดื่มนำเมาคือสุราและเมรัย ้ อันเป็นที่ตั้งแห่ง ประมาท ฯ

 จงจับคู่ข้อทางซ้ายมือกับข้อทางขวามือให้ถูกต้อง

 ก. จะท ำดีท ำชั่ว  ก็ต้องคล้อยตาม๑.  มิตรดีแต่พูด

 ป้องกันเพื่อนผู้ประมาทแล้ว   ๒.  มิตรหัวประจบ

ค. สงเคราะห์ด้วยสิ่งหาประโยชน์มิได้๓. มิตรมีความรักใคร่

ง. ห้ามไม่ให้ท ำความชั่ว ๔. มิตรมีอุปการะ

จ. ทุกข์ ๆ ด้วย  สุข ๆ ด้วย ๕. มิตรแนะประโยชน์

 ข้อ ก. คู่กับ ข้อ ๒. ข้อ ข. คู่กับ ข้อ ๔ ข้อ ค คู่กับ ข้อ ๑ ข้อ ง คู่กับ ข้อ ๕ ข้อ จ คู่กับ ข้อ ๓.

๑๐. จงบอกโทษของการดื่มสุรามาสัก ๓ ข้อ

๑๐. มีโทษดังนี้ (ให้ตอบเพียง ๓ ข้อ)

๑. เสียทรัพย์  ๒. ก่อการทะเลาะวิวาท ๓. เกิดโรค

๔. ต้องติเตียน๕. ไม่รู้จักอาย ๖. ทอนก ำลังปัญญา ฯ

*********

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2554

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๗ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๔

 บุพพการีและกตัญญูกตเวทีได้แก่บุคคลเช่นไร ?

 บุพพการีได้แก่บุคคลผู้ท ำอุปการะก่อน กตัญญูกตเวทีได้แก่บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านท ำแล้ว และตอ

 พระพุทธเจ้าคือใคร ?   ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์อย่างไร ?

 คือท่านผู้สอนให้ประชุมชนประพฤติชอบด้วย กาย วาจา ใจตา พระธรรมวินัย ฯ

ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์ คือผู้ปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์โดย ความปฏิบัติ ฯ

๓. เห็นผิดจากคลองธรรม คือเห็นอย่างไร ? จัดเข้าในทุจริตข้อไหน ?

๓. คือเห็นผิดจากความเป็นจริง เช่น เห็นว่า บุญบาปไม่มี บิด

ไม่มีพระคุณ เป็นต้น ฯ

จัดเข้าในมโนทุจริต ฯ

๔.  รากเหง้าของอกุศลเรียกว่าอะไรมีอะไรบ้าง? เพราะเหตุใดจึงควรละเสีย? ?

 เรียกว่า อกุศลมูล ฯ มี โลภะ โทสะ โมหะ ฯ

เพราะเมื่ออกุศลมูลเหล่านี้มีอยู่ อกุศลอื่นที่ยังไม่เกิดก็ ก็เจริญมากขึ้น ฯ

 ทุกข์ในอริยสัจ ๔ คืออะไร ?   เหตุให้เกิดทุกข์คืออะไร ?

 คือ ความไม่สบายกายไม่สบายใจ ฯ คือ ตัณหาความทะยานอยาก ฯ

 อภิณหปัจจเวกขณ์ข้อว่า ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เราจะต้องพลั จากของรักของชอบใจทั้งสิ้น ดังนี้ ผู้พิจารณาได้รับประโยชน จงอธิบาย

 ได้รับประโยชน์ คือ สามารถบรรเทาความพอใจรักใคร่ในของรักของชอบใ และป้องกันความทุกข์โทมนัส ในเวลาเมื่อตนต้องพลัดพรากจากขอ ของชอบใจ ฯ

 อายตนะภายใน ๖ ได้แก่อะไรบ้าง ?

 ได้แก่ ตา  หู  จมูก  ลิ้น  กาย  ใจ ฯ

  

คิหิปฏิบัติ

 คนชักชวนในทางฉิบหาย   มีลักษณะอย่างไร ?

 มีลักษณะดังนี้

 ชักชวนดื่มน ้ำเมา ๒. ชักชวนเที่ยวกลางคืน

๓. ชักชวนให้มัวเมาในการเล่น

๔. ชักชวนเล่นการพนัน ฯ

 ธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจของผู้อื่นไว้ได้เรียกว่าอะไร ?   มี

 เรียกว่า  สังคหวัตถุ ฯ  มี

 ทาน   ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน

๒. ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน

๓. อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น

๔. สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว ฯ

8

๑๐. อุบาสกอุบาสิกา ได้แก่บุคคลเช่นไร ? การค้าขายที่ห้ามอุบาส ประกอบ คืออะไรบ้าง ?

๑๐. ได้แก่ คฤหัสถ์ผู้ถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ ฯ

คือ ๑. ค้าขายเครื่องประหาร

๒. ค้าขายมนุษย์ ๓. ค้าขายสัตว์เป็นส ำหรับฆ่าเพื่อเป็นอาห ๔. ค้าขายน ้ำเมา ๕. ค้าขายยาพิษ ฯ

*********