วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2556

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๑๔ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๖

๑. หิริ และ โอตตัปปะ ได้ชื่อว่า ธรรมเป็นโลกบาล เพราะเหตุไร ?

เฉลย เพราะเป็นคุณธรรมท ำบุคคลให้รังเกียจ และเกรงกลัวต่อบาปทุจริต ไ ท ำความชั่วทั้งในที่ลับและที่แจ้งฯ

  การท ำบุญโดยย่อมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ? เฉลย มี ๓ อย่าง ฯ คือ ทาน ศีล ภาวนา ฯ

  เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ คืออะไร ? เฉลย คือตัณหาความทะยานอยาก ฯ

  อภิณหปัจจเวกขณ์ คือข้อที่ควรพิจารณาเนือง ๆ ๕ อย่าง ทรงสอ พิจารณาอะไรบ้าง ?

เฉลย ทรงสอนให้พิจารณา

๑. ความแก่ ว่าเรามีความแก่เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้

  ความเจ็บไข้ว่าเรามีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความเจ็บไข้ไ ๓. ความตาย ว่าเรามีความตายเป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความตายไปได้ ๔. ความพลัดพราก ว่าเราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น

๕. กรรม ว่าเรามีกรรมเป็นของตัวเราท ำดีจักได้ดีท ำชั่วจักได้ชั่ว

๕. ขันธ์ ๕ ได้แก่อะไรบ้าง ? ย่อเป็น ๒ อย่างไร ?

เฉลย ได้แก่รูปขันธ์เวทนาขันธ์สัญญาขันธ์สังขารขันธ์และ

วิญญาณขันธ์ฯ

อย่างนี้คือรูปขันธ์คงเป็นรูปเวทนาขันธ์สัญญาขันธ์สังขารขันธ์และ

วิญญาณขันธ์๔ ขันธ์นี้เป็นนามฯ

  บรรพชิตผู้พิจารณาเนือง ๆ ว่า วันคืนล่วงไป ๆ บัดนี้เราท ำอะไร รับประโยชน์อะไร ?

เฉลย จะได้รับประโยชน์คือเป็นผู้ไม่ประมาทมีความเพียรงดเว้นสิ่งที่เป็นโทษ ท ำในสิ่งที่เป็นประโยชน์ฯ

  จงให้ความหมายของค ำต่อไปนี้

 พาหุสัจจะ  ข. อกุสลมูล ค. อินทรียสังวร

ฆ. อนัตตตา ง. กามฉันท์ ฯ

เฉลย ก. ความเป็นผู้ศึกษามาก

ข. รากเหง้าของอกุศล

  ความส ำรวมอินทรีย์ ฆ. ความเป็นของไม่ใช่ตน

ง. ความพอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้นฯ

คิหิปฏิบัติ

๘. มิตรแท้ มีกี่จ ำพวก ? อะไรบ้าง ?

เฉลย มี ๔ จ ำพวก ฯ คือ

๑. มิตรมีอุปการะ ๒มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์.

๓. มิตรแนะประโยชน์ ๔มิตรมีความรักใคร่.ฯ

๙. คุณธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจของผู้อื่นไว้ได้ มีอะไรบ้าง ? เฉลย มี

๑. ทาน ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน

๒. ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน

  อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น ๔. สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัวฯ

๑๐. ศีลที่คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์ คือศีลอะไร ? ได้แก่อะไรบ้าง ?

เฉลย คือ ศีล ๕ ฯ ได้แก่

๑. เว้นจากท ำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป

  เว้นจากถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย ๓. เว้นจากประพฤติผิดในกาม ๔. เว้นจากพูดเท็จ

๕. เว้นจากดื่มน ้ำเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประฯ

*********

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2557

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๗

๑.    ธรรมที่ได้ชื่อว่ามีอุปการะมาก คือธรรมอะไร? เพราะเหตุไรจึงจัดว่ามีอุปการะมาก?

เฉลย คือสติ ความระลึกได้ และสัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ เพราะเป็นคุณธรรมอุดหนุนให้สำเร็จประโยชน์เกื้อกูลในกิจทั้งปวง ฯ

๒.   รัตนะ ๓ อย่าง คืออะไรบ้าง? รัตนะที่ ๒ มีคุณอย่างไร?

เฉลย คือพุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ฯ ย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

๓.    คุณธรรมเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ คืออะไร? มีอะไรบ้าง?

เฉลย คืออิทธิบาท ๔ ฯ มี

๑. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น

๒. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น

๓. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ

๔. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น ฯ

๔.    เมื่อเพื่อนร่วมงานได้เลื่อนตำแหน่ง ไม่คิดริษยา พลอยยินดีกับเขาด้วย ชื่อว่าปฏิบัติตามพรหมวิหารธรรมข้อใด?

เฉลย มุทิตา ฯ

๕.    เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ ๔ คืออะไร?

เฉลย คือตัณหา ความทะยานอยาก ฯ

๖.     การจะเป็นนักเทศก์ที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง? จงตอบมาสัก ๓ ข้อ

เฉลย     ๑. แสดงธรรมโดยลำดับ ไม่ตัดลัดให้ขาดความ

           ๒. อ้างเหตุผลแนะนำให้ผู้ฟังเข้าใจ

           ๓. ตั้งจิตเมตตาปรารถนาให้เป็นประโยชน์แก่ผู้ฟัง

           ๔. ไม่แสดงธรรมเพราะเห็นแก่ลาภ

           ๕. ไม่แสดงธรรมกระทบตนและผู้อื่น คือไม่ยกตนเสียดสีผู้อื่น ฯ

           (เลือกตอบเพียง ๓ ข้อ)

๗.   จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

๑. ธัมมัญญุตา          ๒. มัตตัญญุตา      ๓. กาลัญญุตา

เฉลย     ๑. ธัมมัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักเหตุ เช่นรู้จักว่า สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งสุข สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งทุกข์

           ๒. มัตตัญญุตา ความเป็นผู้รู้ประมาณ ในการแสวงหาเครื่องเลี้ยงชีวิตแต่โดยทางที่ชอบ และรู้ประมาณในการบริโภคแต่พอสมควร

           ๓. กาลัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักกาลเวลาอันสมควรในอันประกอบกิจนั้นๆ ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘.    อบายมุข คืออะไร? ความเป็นนักเลงสุราจัดเป็นอบายมุขเพราะเหตุไร?

เฉลย คือเหตุเครื่องฉิบหาย ฯ เพราะเป็นเหตุให้เสียทรัพย์ ก่อการทะเลาะวิวาท

เกิดโรค ต้องติเตียน ไม่รู้จักอาย ทอนกำลังปัญญา ฯ

๙.   อุบาสกอุบสิกาควรตั้งอยู่ในคุณสมบัติอะไรบ้าง?

เฉลย ในคุณสมบัติ ๕ อย่างคือ

๑. ประกอบด้วยศรัทธา

๒. มีศีลบริสุทธิ์

๓. ไม่ถือมงคลตื่นข่าว คือเชื่อกรรม ไม่เชื่อมงคล

๔. ไม่แสวงหาเขตบุญนอกพุทธศาสนา

๕. บำเพ็ญบุญแต่ในพุทธศาสนา ฯ

๑๐.         ในทิศ ๖ ทิศเหล่านี้หมายถึงใคร?

ก. ทิศเบื้องหน้า         ข. ทิศเบื้องขวา

ค. ทิศเบื้องหลัง         ง. ทิศเบื้องซ้าย       จ. ทิศเบื้องบน

เฉลย     ก. มารดาบิดา        ข. ครูอาจารย์

           ค. บุตรภรรยา        ง. มิตร                จ. สมณพราหมณ์ ฯ

วิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี 2558

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชันตรี้

สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดี๒๒ที่ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๘

๑.  บุพพการี และ กตัญญูกตเวที        หมายถึงบุคคลเช่นไร ?

เฉลย       บุพพการี หมายถึงบุคคลผู ้ท าอุปการะก่อน กตัญญูกตเวทีหมายถึงบุคคลผู ้รู ้ อุปการะที่ท่านท าและ้วตอบแทน ฯ

๒.   พระธรรม คืออะไร ?   มีคุณต่อผู้ปฏิบัติอย่างไร ?

เฉลย พระธรรม คือค าสั่งสอนของพระพุทธเจ ้า ฯ คือย่อมรักษาผูมีคุณ ้ปฏิบัติไม่ให ้ตกไปใน

๓.  บุญกิริยาวัตถุ  คืออะไร ?          โดยย่อมีเท่าไร ?       อะไรบ้าง ?

เฉลย       คือสิ่งเป็นที่ตั้งแห่งการบญบุญ ฯาเพ็มี๓ ฯ       คือ

๑.   ทานมัย บุญส าเร็จด ้วยการบริจาคทาน

๒.  สีลมัย    บุญส าเร็จด ้วยการรักษาศีล

๓.  ภาวนามัย บุญส าเร็จด ้วยการเจริญภาวนาฯ

๔. ธรรมดุจล้อรถน าไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?                    จงบอกมาสัก๒ข้อ

เฉลย

เรียกว่า จักร ฯ      ได ้แก่

๑. ปฏิรูปเทสวาสะ        อยู่ในประเทศอันสมควร

๒. สัปปุริสูปัสสยะ        คบสัตบุรุษ

๓. อัตตสัมมาปณิธิตั้งตนไว ้ชอบ

๔. ปุพเพกตปุญญตา  ความเป็นผู ้ได ้ท าความดีไว ้ในปางก่อน ฯ (เลือกตอบเพียง๒ข้อ) 

๕. บุคคลผู้รักษาความยุติธรรมไว้ได้ ควรเว้นจากธรรมอะไร ?    ธรรมนั้นมีอะไรบ้าง ?

เฉลย    ควรเว ้นจากอคติ๔ ฯ   มี

๑.

ความล าเอียงเพราะรักใคร่กัน

เรียกว่า ฉันทาคติ

๒.

ความล าเอียงเพราะไม่ชอบกัน

เรียกว่า โทสาคติ

๓.

ความล าเอียงเพราะเขลา

เรียกว่า โมหาคติ

๔.

ความล าเอียงเพราะกลัว

เรียกว่า ภยาคติ ฯ

๖.  กรรมอันเป็ นบาปหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน คือกรรมอะไร ? จงยกตัว๓ข้อย่างสัก

เฉลย       คืออนันตริยกรรม ฯ     มี

๑.

มาตุฆาต

ฆ่ามารดา

๒.

ปิตุฆาต

ฆ่าบิดา

๓.

อรหันตฆาต

ฆ่าพระอรหันต์

๔.

โลหิตุปบาท

ท าร ้ายพระพุทธเจ ้าจนถึงยังพระโลหิตให ้ห ้อขึ้นไป

๕.

สังฆเภท

ยังสงฆ์ให ้แตกจากกัน ฯ

(เลือกตอบเพียง๓ ข ้อ)

๗.  อานิสงส์แห่งการฟังธรรมมีอะไรบ้าง? เฉลย มี

๑.  ผู ้ฟังธรรมย่อมได ้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง

๒. สิ่งใดได ้เคยฟังแลแต่ไม่เข้ว ้าใจชัดย่อมเข ้าใจสิ่งนั้นชัด ๓. บรรเทาความสงสัยเสียได ้ ๔. ท าความเห็นให ้ถูกต ้องได ้ ๕. จิตของผู ้ฟังย่อมผ่องใส ฯ

คิหิปฏิบัติ

๘. ธรรม ๔ ประการ ที่เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลเพื่อสุขในปัจจุบัน   เรียกว่าอะไร ? มี

อะไรบ้าง ?

เฉลย

เรียกว่าทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ฯมี

๑. อุฏฐานสัมปทาถึงพร ้อมด ้วยความหมั่นในการประกอบกิจอันควร

๒. อารักขสัมปทาถึงพร ้อมด ้วยการรักษาทั้งทรัพย์และการงานของตนไม่ให ้

เสื่อมไป

๓. กัลยาณมิตตตาความมีเพื่อนเป็นคนดีไม่คบคนชั่ว

๔.

สมชีวิตาความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่ก าลังทรัพย์ที่หาได ้ ฯ

๙. มิตรมีหลายจ าพวก  อยากทราบว่ามิตรแท้๔จาพวกมีอะไรบ้าง ?

เฉลย

มี

๑.

มิตรมีอุปการะ

๒.

มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์

๓.

มิตรแนะประโยชน์

๔.

มิตรมีความรักใคร่ ฯ

๑๐. บุตรธิดาพึงปฏิบัติต่อมารดาบิดาอย่างไร ?

เฉลย

พึงปฏิบัติอย่างนี้

๑. ท่านได ้เลี้ยงมาแล ้ว

เลี้ยงท่านตอบ

๒. ท ากิจของท่าน

๓. ด ารงวงศ์สกุล

๔. ประพฤติตนให ้เป็นคนควรรับทรัพย์มรดก

๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล ้ว      ท าบุญอุทิศให ้ท่าน ฯ

*********