ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง
วันอังคารที่๑๑ ตุลาคมพุทธศักราช๒๕๕๙
๑. ในทางโลก ดูคนงามที่รูปร่างหน้าตา ส่วนในทางพระพุทธศาสน ดูคนงามที่ไหน ?
เฉลย ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่มีคุณธรรมอันท๒ ประการาให้งาม คือ ขันติ ความอดทน และโสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ
๒. ในโลกนี้ มีบุคคลประเภทใดบ้างที่หาได้ยาก? เฉลย มี๒ ประเภท คือ
๑. บุพพการี บุคคลผู้ท าอุปการะก่อน
๒. กตัญญูกตเวที บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านท าแล้ว และท าตอ
๓. พระรัตนตรัย กับไตรสรณคมน์ เป็นอย่างเดียวกัน หรือต่างกันอย่า? การเปล่งวาจาถึงรัตนะ๓เป็นที่พึ่ง จัดเป็นอย่างไหน๒ในั้น?
เฉลย ต่างกัน คือ พระรัตนตรัย ได้แก่หมวด๓แห่งรัตนะ คือ
พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
ส่วนไตรสรณคมน์ ได้แก่การถึง (เข้าถึง) พระพุทธพระสงฆ์พระธรรม
เป็นสรณะ ฯ
จัดเป็นไตรสรณคมน์ ฯ
๔. ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่ควรเว้นอันตร๔อย่างย คืออะไรบ้าง? เฉลย ควรเว้นอันตราย๔ อย่าง คือ
๑. อดทนต่อค าสอนไม่ได้ คือเบื่อหน่ายต่อค าสั่งสอนขี้เกียจ ๒. เป็นคนเห็นแก่ปากแก่ท้องทนความอดอยากไม่ได้ ๓. เพลิดเพลินในกามคุณ ทะยานอยากได้สุขยิ่ง ๆ ขึ้นไป ๔. รักผู้หญิง ฯ
๕. กายกับใจของเรานี้แบ่งออกเป็นกี่กอง?อะไรบ้าง? เฉลย แบ่งออกเป็น๕ กอง ฯ
คือ ๑. กองรูป ๒. กองเวทนา ๓. กองสัญญา
๔. กองสังขาร๕. กองวิญญาณ ฯ
๖. อินทรีย์๖กับอารมณ์๖ มีความสัมพันธ์กันอย่างไร? เฉลย มีความสัมพันธ์กันอย่างนี้
ตา เป็นใหญ่ในการเห็นอารมณ์คือรูป หู เป็นใหญ่ในการฟังอารมณ์คือเสียง จมูก เป็นใหญ่ในการสูดดมอารมณ์คือกลิ่น ลิ้น เป็นใหญ่ในการลิ้มอารมณ์คือรส
กาย เป็นใหญ่ในการถูกต้องอารมณ์คือโผฏฐัพพะ ใจ เป็นใหญ่ในการรู้อารมณ์คือธรรม ฯ
๗. เมื่อโลกธรรม๘ เกิดขึ้นแก่ตน ควรพิจารณาอย่างไร?
เฉลย ควรพิจารณาว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา ก็สักแต่ว่าเกิดขึ้ เป็นทุกข์มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาเมื่อพิจารณาเห็นแล้วก็อย่ายิน ในส่วนที่น่าปรารถนา และอย่ายินร้ายในส่วนที่ไม่น่าปรารถนา ฯ
คิหิปฏิบัติ
๘. ฆราวาสผู้ครองเรือนควรตั้งอยู่ในธรรมข้อใดบ้าง? เฉลย ควรตั้งอยู่ในฆราวาสธรรม๔คือ
๑. สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน
๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน ๓. ขันติ อดทน
๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน ฯ
๙. การคบคนชั่วเป็นมิตร เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างไร? เฉลย เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายอย่างนี้ คือการร่วมกินร่วมนอน ร่ว
ร่วมพรรคร่วมพวกร่วมไปมาหาสู่กับคนชั่ว มักจะถูกคนชั่วชักจูงไป เช่น คนไม่เคยเป็นนักเลงหญิง ไม่ติดสุรา ไม่เล่นการพนัน ไม่เป็ ก็ย่อมถูกชักจูงไปจนกลายเป็นนักเลงหญิงได้ เป็นต้น ฯ
๑๐. ศิษย์ที่ดีพึงปฏิบัติต่อครูอาจารย์? อย่างไรบ้าง เฉลย พึงปฏิบัติต่อท่านด้วยสถาน๕ อย่างนี้ คือ
๑. ด้วยลุกขึ้นยืนรับ
๒. ด้วยเข้าไปยืนคอยรับใช้ ๓. ด้วยเชื่อฟัง ๔. ด้วยอุปัฏฐาก
๕. ด้วยเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ฯ
--------------------
ให้เวลา๓ ชั่วโมง
