ความเป็นมาของพิธีลอยกระทงตามประทีป

ความเป็นมาของพิธีลอยกระทงตามประทีป
   พิธีลอยกระทงของไทย เริ่มมีมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ในรัชสมัยของ
พระมหาธรรมราชาลิไท ที่ ๕ นิยมทากันเป็นประเพณี ในวันเพ็ญเดือน ๑๒ โดยปรากฏใน
หนังสือตาหรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ ซึ่งเป็นพระสนมเอกของพระมหาธรรมราชาลิไท และเป็น
พระธิดาของพระศรีมโหสถ ตาแหน่งราชครู ตระกูลพราหมณ์ ได้เรียบเรียงเรื่องเกี่ยวกับ
ราชประเพณี ๑๒ เดือน ในราชสานักพระมหาธรรมราชาลิไท ความตอนหนึ่งว่า ถึงวันเพ็ญ
เดือน ๑๒ พระร่วงเจ้ารับสั่งให้บรรดาพระสนมนางใน เถ้าแก่แม่ท้าวทั้งหลาย ตกแต่งประดับ
กระทงดอกไม้ธูปเทียน นาลอยน้าหน้าพระที่นั่ง ตามประเพณีของกษัตริย์โบราณที่มีมาจากข้อความนี้แสดงว่า การลอยกระทงตามประทีป เพื่อบูชารอยพระพุทธบาทใน
วันเพ็ญเดือน ๑๒ ของไทย ทากันมาแต่ครั้งกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี และในหนังสือพระราช
พิธี ๑๒ เดือน พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ก็ทรง
กล่าวถึงพิธีลอยกระทงตามประทีปไว้ แสดงว่าพิธีนี้ได้ปฏิบัติต่อเนื่องมาโดยตลอด
พิธีลอยกระทงตามประทีป เรียกกันทั่วไปว่า งานลอยกระทง ในภาคเหนือจัดเป็น
งานใหญ่เช่น จังหวัดเชียงใหม่ เรียกว่า งานประเพณียี่เป็ง ถือเป็นงานประเพณีสาคัญของ
จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งชาวไทยและชาวต่างชาติรู้จักกันดี จังหวัดอื่น ๆ ทางภาคเหนือก็ได้จัด
งานประเพณีลอยกระทงเช่นเดียวกัน ส่วนจังหวัดสุโขทัยเป็นต้นตาหรับของพิธีลอยกระทง
ตามประทีป ได้จัดงานประเพณีเผาเทียนเล่นไฟ เป็นงานใหญ่ประจาปีของจังหวัดในช่วง
เทศกาลลอยกระทง เป็นงานประเพณีมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีของนักท่องเที่ยวทั่วโลก
ก่อนลอยกระทงตามประทีปบูชาพระพุทธบาท โบราณมีการกล่าวคาบูชาด้วย
ปัจจุบัน การลอยกระทงโดยทั่วไป เป็นเรื่องเฉพาะบุคคล เฉพาะคนหนุ่มสาวจะชวนกันไป
ลอยกระทงเป็น คู่ ๆ และส่วนใหญ่จะอธิษฐานเกี่ยวกับความรัก จึงทาให้ไม่ค่อยมีคนนึกถึง
วัตถุประสงค์แท้จริงของประเพณีการลอยกระทงตามธรรมเนียมโบราณ

คติความเชื่อทางพุทธศาสนา

คติความเชื่อทางพุทธศาสนา
ในอรรถกถาปุณโณวาทสูตรกล่าวว่า สมัยหนึ่ง พระพุทธเจ้าเสด็จไปยังแม่น้านัมมทา
พญานัมมทานาคราช ทูลอาราธนาให้เสด็จไปสู่นาคพิภพด้วยความศรัทธาเลื่อมใส เพื่อถวาย
บูชาสักการะ พระองค์เสด็จไปตรัสเทศนาโปรดพญานาคราชพร้อมบริวารแล้ว ขณะเสด็จ
กลับ พญานาคราชได้กราบทูลขอสิ่งระลึกอย่างใดอย่างหนึ่ง เพื่อเป็นอนุสาวรีย์สาหรับบูชา
สักการะในกาลต่อไป พระพุทธเจ้าทรงประทานให้ตามความประสงค์ โดยประดิษฐาน
รอยฝ่าพระบาทไว้ ณ ริมฝั่งแม่น้านัมมทานั้น ให้เป็นที่สักการบูชาของพญานัมมทานาคราช
และบริวารสืบมา

พิธีลอยกระทงตามประทีป

พิธีลอยกระทงตามประทีป
การลอยกระทงตามประทีป เป็นประเพณีมีมาแต่โบราณ สาหรับประเทศไทย
มีหลักฐานการจัดพิธีลอยกระทงตั้งแต่สมัยสุโขทัย วัตถุประสงค์เพื่อบูชารอยพระพุทธบาท
ของพระพุทธเจ้า ซึ่งประดิษฐานอยู่ริมฝั่งแม่น้านัมมทาในชมพูทวีป อีกนัยหนึ่ง เพื่อขอขมา
พระแม่คงคา ซึ่งพวกเราอาศัยใช้สอยในการดารงชีพ เป็นการแสดงว่า คนไทยเป็นผู้มีความ
กตัญญูต่อสิ่งให้ประโยชน์ตน แม้เป็นสิ่งไม่มีชีวิตก็ตาม