ปัญหาวิชาธรรม นักธรรมชันเอก
สอบในสนามหลวง
วันพฤหัสบดีที๑๗พฤศจิกายน พุทธศักราช๒๕๕๙
๑. อุทเทสว่า“ูทังหลายจงมาดูโลกนี” โลกในทีนีหมายถึงอะไร ?
คนมีลักษณะอย่างไรชื อว่าหมกอยู่ในโลก ?
ตอบ หมายถึง โลก โดยตรงได้แก่แผ่นดินเป็นที อาศัย โดยอ้อมได้แก่หมู่สัตว์ผู ้อาศัย ฯ คนผู ร้วิจารณญาณไม่หยั้ไ งเห็นโดยถ่องแท้ เพลิดเพลินในสิห้โทษระเริงจนเกินพอดี งอันใ ในสิ งอัน อาจให ้โทษ ติดในสิ งอันเป็นอุปการะจนถอนตนไม่ออก คนมีลักษณะอย่างนี ย่อมได้รับสุข้างทุกข์บ ้าง แม ้สุขก็เป็นเพียงสามิสสุข อันมีเหยืสุข อล่อใจ เป็นเหตุใดุจเหยื้ติด ออันเบ็ดเกียวไว้ฉะนั น ฯ
๒. นิพพิทาคืออะไร?ปฏิปทาเครื องดําเนินให้ถึงนิพพิทานั นอย่างไร ? ตอบ นิพพิทา คือความหน่ายในทุกขขันธ์ ฯ
อย่างนี คือ พิจารณาเห็นด้วยปัญญาว่า สังขารทั งหลายทั งปวงไม่เที ยง เป็นทุกข์ ธรรมทั งหลายทั งปวงเป็นอนัตตา ย่อมเกิดนิพพิทายในทุกขขันธ์เบื อหน่าไม่เพลิดเพลิน ยึดมั นหมกมุ่นอยู่ในสังขารอันยั วยวนเสน่หา ฯ
๓. วิราคะ ได้แก่อะไร?คําว่า“ฏฏฺปจฺเฉโทู ธรรมเข้าไปตัดเสียซึ งวัฏฏะ” มีอธิบายว่าอย่างไร?
ตอบ ได้แก่ ความสิ นกําหนัด ฯ
อธิบายว่า วัฏฏะ หมายเอาความเวียนว่ายตายเกิดด้วยอํานาจกิเลสกรรมและวิบาก
วิราคะเขาไปตัดความเวียนว่ายตายเกิดนั้น จึงเรียกว่าวฏฏฺูปจฺเฉโท ธรรมเขาไปตัดเสีย้
ซึ งวัฏฏะ ฯ
๔. ความหลุดพ้นอย่างไรเป็ นสมุจเฉทวิมุตติ?จัดเป็นโลกิยะหรือโลกุตตระ? ตอบ ความหลุดพ้นด้วยการตัดกิเลสได้เด็ดขาด ได้แก่อริยมรรค ฯ
จัดเป็นโลกุตตระ ฯ
๕. ธรรมอะไรเป็ นยอดแห่งสังขตธรรม?เพราะเหตุไร? ตอบ อัฏฐังคิกมรรคเป็นยอดแห่งสังขตธรรม ฯ
เพราะองค์๘ แต่ละองค์ ๆ ของอัฏฐังคิกมรรค ก็เป็นธรรมดี ๆ รวมกันเข๘ย่อมเป็น้าทั ง ธรรมดียิ งนัก และเป็นทางเดียวนําไปถึงความดับทุกข์หรือถึงความหมดจดแห่งทัสสนะ ฯ
๖. สันติความสงบ เกิดขึ นที ดใ ? มีปฏิปทาที จะดําเนินอย่างไร?
ตอบ เกิดขึ นที กาย วาจา ใจ ฯ
มีปฏิปทาที จะดําเนิน คือ ปฏิบัติกาย วาจา ใจ ให้สงบจากโทษเวรภัยด้วยการละโลกามิส
คือกามคุณ๕ ฯ
๗. พระบาลีว่า“สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ธรรมเป็นที ละอุปธิทัสงปวง”
ในคํานี อุปธิเป็นชื อของอะไรได้บ้าง ? แต่ละอย่างมีอธิบายว่าอย่างไร?
ตอบ เป็นชื อของกิเลสและปัญจขันธ์ ฯ
ที เป็นชื อของกิเลส มีอธิบายว่า เข ้าไปทรงคือเข ้าครอง ที เป็นชื อแห่งปัญจขันธ์ มีอธิบายว่า เข ้าไปทรงคือหอบไว้ซึ งทุกข์ ฯ
๘. คติ คืออะไร? สัตวโลกที ตายไป มีคติเป็ นอย่างไรบ้าง? ตอบ คือ ภูมิหรือภพเป็นที ไปหลังจากตายแล ้ว ฯ
มีคติเป็น๒คือ
๑. ทุคติ ภูมิเป็นที ไปข ้างชั ว ซึ งเกิดจากการประพฤติทุจริตทางกายวาจาใจ ๒. สุคติ ภูมิเป็นที ไปข ้างดี ซึ งเกิดจากการประพฤติสุจริตทางกายวาจาใจ ฯ
๙. ในพระพุทธคุณ๙ ประการนั น ส่วนไหนเป็นเหตุส่วนไหนเป็นผล ? เพราะเหตุไร? ตอบ พระพุทธคุณ ส่วนอัตตสมบัติ เป็นเหตุ ส่วนปรหิตปฏิบัติ เป็นผล ฯ
เพราะทรงบริบูรณ์ด้วยพระพุทธคุณส่วนอัตตสมบัติก่อนแล ้วจึงทรงบําเพ็ญพุทธกิจ ให้สําเร็จประโยชน์แก่เวไนย ฯ
๑๐. ในวิสุทธิ๗วิสุทธิข้อไหนบ้างเตุให้เกิดขึเป็ นและตังอยู่แห่งวิปัสสนา ?
เพราะเหตุไร? จงอธิบาย
ตอบ ขอสีลวิสุทธิ้ความบริสุทธิแห่งศีล และจิตวิสุทธิความบริสุทธิแห่งจิตเป็นเหตุให้เกิดขึ นและตังอยู่แห่ง
วิปัสสนา ฯ
เพราะผู้มีศีลไม่บริสุทธิจิตย่อมไม่สงบ เมือจิตไม่สงบก็ยากที จะเจริญวิปัสสนา ฯ
ให้เวลา๓ ชั วโมง
